Gretchen am Spinnrade
Bazı insanlar aşık oldukları kişiyle karşılaşınca karınlarında kelebekler uçuştuğunu söyler. Kelebeklerin yerini tam tarif edenler bile olur, göbek deliğinin biraz üstünde, karnı enine kesen bir eksende.
Herkes bir aşk hikayesi anlatamaz; dile getirildiğinde aşk halini oluşturan şeylerin adi değilse bile sıradan bir görüntüsü vardır. O nedenle müzik biraz daha elverişlidir; çünkü müzik Borges’İn umduğu gibi salt biçimden oluşmaz. Kendisinden başka hiçbir dile çevrilemeyen bir içeriği vardır, hiçbir dilin kelimelerine dökülemeyen…
Schubert’in, Goethe’nin şiirinden esinlenerek bestelediği Gretchen am Spinnrade (Çıkrığın Başında Gretchen) Lied’i bir aşk hikayesinden başka bir şey değil. Şu kelebeklerden söz eden kişi gibi… Bu parça benim de içimde, kelebeklerin olduğu yerden bir şeyi tutup yukarı kaldırıyor.
Bir de şunu merak ediyorum: Şarkıda Gretchen, kendisine ses veren Elly Ameling gibi, bir kadın… Kadınlar, siz ne dersiniz? Schubert bir kadının gözünden anlatabilmiş mi şu kadim kelebekler meselesini?
Sanki olmuş ya… Gretchen am Spinnrade (Elly Ameling)
Selçuk Orhan, 1 Temmuz
|