Abse
Vücut boþluklarýnda, dokularda ya da organlarda bakteriler tarafýndan oluþturulan enfeksiyon sebebiyle beyaz kan hücreleri, ölü dokular ve bakteri artýklarýndan oluþan irinin birikmesi hali.
Sivilce denen þey patladýðý zaman ortalýðý kirletir. Patlatýlmadýðýnda kendiliðinden geçtiði iddia edilse de öyle olduðu tarihte nadiren görülmüþtür.
Sürpriz yumurta gibi akþam sadece diþiniz agrýyor ve diyorsunuz ki; "ne olursa olsun yarýn bu diþi çektireceðim".. Fakat böyle olmuyor. Sabah kalktýðýnýzda yanaðýnýzda kocaman bi yumurta, konuþmakta zorluk, etraftakilerin sizinle alay etmesi ve sýrf bu yüzden baþ aðrýsý. En az iki gün böyle geçiyor.. Sonrasýnda doktor size ilaç yazar (tabi hemen baþýnýzýn aðrýsý geçer nedeni ilaç deðil, psikolojik) sonra yanaðýnýzdaki þiþlik iner ve siz de hiç birþey olmamýþ gibi devam edersiniz. O diþ de öyle kalýr. Asla çektirmezsiniz. Ýþte abse bu.
(gönderen: pilavcý)
Adale
Kas. Vücudun haraketini saðlayan cizgili kaslar istemli hareketleri saðlarlar. Özellikle sindirim sistemindeki düz kaslar ise otonom sinir sistemi etkisi ile çalýþýrlar.Kalp kasý ise yapý olarak çizgili kas olmakla beraber kendi içinde bir otomatikliðe sahip olup otonom sinir sisteminden de etkilenir.
Hayvanlardan Et diye yediðimiz þey olup ayaklarýn baðlý olduðu kýsýmdan (But) çiðköfte, omurganýn iki yanýndaki kýsýmdan (küþleme) kuþbaþý kebap ve interkostal bölümden nefis lahmacun olur. Ayrýca beyaz etli (kaslý) hayvanlarýn (Balýk tavuk) sadece otonom sistem etkisinde hareket etmediklerinin de belirtilmesi gerekir. (espri:drage)
Adet
Cinsel erginlik dönemindeki kadýnlarda rahim iç tabakasýnýn dökülmesine baðlý aylýk kanamalý periyot …
Baþlangýcý da bitiþi de tantanalýdýr... Özellikle ilk adetini gören sabinin tokat atýlarak kendine getirilmesi gerektiði inancý yanlýþtýr... Sonraki dönemlerde ayda bir hafta etraftakilere hayatý zehir etme eðiliminin bu fizyolojik olayý dayak yiyerek karþýlama ile alakasý var mýdýr bilinmez…Sayýlý adet çabuk geçer, araya bir yahut iki gebelik birkaç düþük falan girdikten sonra bir de bakarsýnýz ki vedalaþma zamaný gelmiþ. Eee þimdi ne olacak? otomatikman etraftakilere her 4 haftanýn birini zehir etmek hakký elden gidecek... Menopoza giren bayanýn etraftakilere ve kendine kesintisiz 3-5 yýl süren iþkencesi bu ayda bir haftalýk iþkence hakký yerine geçer…Toptan yapýlan bu birkaç yýllýk eziyetin ardýndan kiþi daha serin ve daha keyifli ve fakat dizleri aðrýyan tombul bir teyzeye dönüþür... Ýyidirler, börekleri ve kurabiyeleri enfes olur, eski günleri anlatýrken gözleri dolar..
Menopoz ve sonrasýna dair gözleminiz göz yaþartýcý.. Hatýralarý gün ýþýðýna çýkardýðýndan belki de .. Erkek çocukta babaya olan öfke (oedipus falan) giderek kendini hayranlýða býrakýr.. Babam bu kadýna iyi sabrediyor diyerekten. ( katký: çekirge)
Adrenalin
Böbreküstü bezlerinin iç kýsmýnda bulunan hücreler tarafýndan salgýlanan hormon.
Bu da epeyce sömürülmüþ bir kelime... Malumunuz adrenalin heyecan durumlarýnda kanda yükseliyor.. Bunu da ahali biliyor ya artýk ileri geri "adrenalin pompalamaktan" bahsediliyor.. Kardeþim ne bitmez tükenmez adrenalin pompasýymýþ bu? Güzel hanýmlarý görmekten, heyecanlý maç seyretmeye kadar her mevzuda adrenalin pompalamaktan bahsediliyor... Gerçek olduðu bizce de malum olan durumlar yok mu? Var elbette Arifim ama olur olmaz durumlar deðil bunlar..
Afazi
Ýdrak ve idrak ettigine cevap verme islemlerinden birisi ya da her ikisinin birden bozulmasý hali. Algýlamanýn bozulmasýna duysal afazi denirken, algýlanana cevap verilememesine motor afazi denmektedir. Bunlarýn da çeþitli seviyeleri ve karýþýk þekilleri vardýr.
Bazý kendini bilmezler aziz halkýmýzda afazi olduðunu, ne anlatýlaný idrak ettiðini ne de derdini anlatabildiðini söylerler... Bu hal ciddi bir tartýþma konusudur...Kimileri böyle yüce bir halkýn afazik olamayacaðýný, kendini ifade etme yetisinin damarlarýndaki asil kanda mevcut olduðunu söylerken, baþka bir kendini bilmez güruh , yolda adres sorarak biryere varma ihtimalinin zayýflýðýný savlarýna temel olarak gösterip milletin afazik olduðunu savunmaktadýrlar..
Afrodizyak
Cinsel isteði arttýrdýðý bilinen yiyecekler ve maddeler.
Arifim aha bir tartýþma konusu daha... Öyle de bir muhabbet ki müþterisi her daim hazýr... Erkeklerdeki performans arttýrýcý yiyeceklerden tut da özel kadýn azdýrýcýlarýna kadar her birinin üzerinde birkaç saatlik muhabbet açýlabilecek onlarca konu... Benim diyeceklerim "aç ayý oynamaz" bu biiir... "Emekli ayý maaþýna ve kuyrukta bekleme süresine göre oynar" bu da ikiii... "Karný tok sýrtý pek olan bir takim adem ve kadin da istiridye yeyip, bilmemne sineðinin kanadýný yutarak bedenlerinde haz dalgalarýnýn baþlamasýný beklerler.." bu da üüüç.. Hadi güzelim daðýlalým , dükkanýn önünü kapatmayalým...
Aft
Aðýz ya da yutak mukozasýnda, belli durumlarda da cinsel organlar civarýnda oluþan genellikle birden fazla sayýda olan yüzeysel ülserler..
Agorafobi Açýk alanda bulunma korkusu. Eski ismiyle pazaryeri korkusu.
AIDS
Sonradan geliþen (doðumsal olmayan) baðýþýklýk eksikliði sendromu… HIV virüsü tarafýndan oluþturulur ve virüsün bulaþmasýndan uzun süre sonra ortaya çýkar. Hastalýk ortaya çýkmadan önceki belirtisiz döneme “HIV pozitif periyodu” denir.
Þimdilerde pek sesi soluðu çýkmayan bu virüs zamanýnda ortalýðýn tozunu atmýþtý. Sosyete de listeler elden ele gezerdi... Efendim ayidis li mankenle birlikte olanlarýn listesi, Moldavyalý HIV pozitif bayanýn listesinde kimler varmýþ.. aman da aman… ABD de tedaviler, yurtdýþýnda AÝDS den vefat edip de yurda barsak kanserinden gitti diye haber yollamalar…Ne günlerdi be Arifim…
Akciðerler Göðüs kafesinin büyük kýsmýný dolduran ve kanýn oksijenlenmesini saðlayan solunum sisteminin iki adet olan temel organý..
Akne
Deride, özellikle de yüz derisindeki kýl dipleri ve yað bezelerinin iltihabýndan dolayý ortaya çýkan irinli, sert kýrmýzý þiþkinliklerle kendini gösteren cilt rahatsýzlýðý
Hormon aktif dönemin önemli belirtilerinden olmasý halk arasýnda birçok yanlýþ inanca sebep olmuþtur. Akne si olan gençlerin evlendirilince þikayetlerinin biteceði ya da vücutlarý ile ilgileri azalýnca düzeleceði inancý tamamen yanlýþtýr... Yani kendi çevremden biliyorum bedenine sabah akþam iyilik yapýp da tertemiz cilde sahip olanlar olduðu gibi kendini unutup da silme akne sahibi olanlar da vardýr... Akne cilt doktorlarýnýn temel gelir kaynaklarýndan olup ancak ciltteki yaðsý sývý salgýlayan bezlerin azalmasý ile düzelir…Cildiye uzmanlarý umumiyetle akne vakalarýný tam iyileþtirmez bir sonraki meslekdaþlarýna da iyileþtirilecek birþeyler býrakýrlar... Akne düzeldiði zaman da kiþi genellikle 40 yaþlarýna gelmiþtir ki “bundan sonra güzel olsam ne olur olmasam ne olur?” diye düþünmeye baþlamýþtýr...
Akromegali Hipofiz bezinden salgýlanan büyüme hormonunun kemiklerde uzama tamamlandýktan sonra aþýrý salýnmaya baþlamasý ile ortaya çýkan, ellerde ayaklarda, kafa kemiklerinde aþýrý büyüme ile kendini gösteren hastalýk.
Akupunktur
Vücutta meridyen denilen belli eksenler üzerindeki noktalara iðne batýrýlmasý ile hastalýklarýn tedavi edilmesi yöntemi.
En kýllý ve de tüylü konulardan birisi... Faydasý konusunda tartýþma büyük... Her kafadan bir ses çýkýyor... Mesleðe baþladýðým senelerde akupunktur yaptýracam diyene "aman gözüm, gel akýllý ol, eline, beline, diline sahip ol baþka þeye gerek yok" þeklinde vazü nasihatte bulunurdum... Daha sonraki yýllarda "hadi gidin bir de boyunuzun ölçüsünü böyle alsýnlar" þeklinde bir yaklaþýmým oldu...Son senelerde ise kesinlikle yorum yapmýyorum... "Akupunktura baþladým" diyene : "çok iyi efendim bir müddet sonra neticelerden haberdar olalým" derken, "Akupunkturu býraktým" dendiginde de: "gayet iyi etmiþsiniz týbbi tedaviler çerçevesinde derdinizi halletmeye çalýþalým" þeklinde kývýrýyorum...
Akut
Hýzlý geliþen.
Lise yýllarýnda akut kelimesine takmýþtým...Sözlüðü açar ve karþýmda " had" kelimesini bulurdum. Ýki kelimeye öylece bakar ve bir türlü anlam veremezdim. Rýzkýmýzý hekimlikten kazanacaðýmýz belli olduðunda da manasýný çözmek için ilk uðraþtýðým kelimelerdendir. Daha sonralarý öðrendik ne manaya geldiðini ancak vatandaþa bu kelimeyi öðreten AKUT kýsaltmasýyla kendini tanýtan arama kurtarma teþkilatý olmuþtur.
Akyuvarlar Kanýn þekilli elemanlarýndan olup öncelikle vücut savunmasýnda rol alan kimi bakterileri yutarak, kimi de salgýladýklarý antikorlarla iþlev gören hücreler.
Albinizm
Derideki renk hücrelerinin melanin adlý renk verici maddeyi oluþturamamasý hali…Bu vakalarda gün ýþýðýna dayanýksýzlýk ve sýklaþmýþ cilt kanserleri görülür.
Yani sýkýcý bir durum ama, olaylara bir de iyi yönünden bakmak lazým. Bizim mahallede bir Albino Tekin Aðabey vardý, inanmazsýnýz yataktan akþama doðru çýkar ve doðru kahveye gelirdi…Ciðer ekmekçiden yarým ekmek içine bol soðanlý ciðerini alýr ve gece oniki ye kadar sürecek olan okey muhabbetine girerdi. Emin olun hava karardýkça Tekin aðabey coþar, çoðu elde ara taþýna okeye döner, her akþam mutlaka birkaç kez çifte giderdi . Bir efsaneydi…Onun masasýnda oyun kazanmak NBA de ilk sezonda sayý kralý olmak gibi bir þeydi...
Alkolizm
Uzun dönemde ciddi miktarlarda alkol tüketimi ile ortaya çýkan karakteristik davranýþ þekilleri ve buna baðlý oluþan tablo. Aðýrlýk dereceleri deðiþmekle beraber ciddi alkolizm de alkolden ayrýlmayla hayati tehlike oluþturabilen durumlar ortaya çýkabilmektedir.
Bu konuda en ilginç olan alkolün tüketilme þekli ve miktarý üzerinde yapýlan geyikler ve efsanelerdir…Sabah kalkýnca içmek üzere akþamdan yataðý baþýna votka limon hazýrlayanlardan, arabanýn sað ön koltuðuna bir kasa bira koyup Ýstanbul dan Ankara ya gidinceye kadar bunu bitirenlere kadar neler neler… Mezarlýk çevresi alkoliklerinin üç öðün yedikleri “mama” bunlar içinde en hoþuma gidenidir. Mama üç temel malzeme ile yapýlýr. Boþ sardalye konserve kutusu tabak olarak hazýrlanýr... Kesinlikle yýkanmamalýdýr. Ýçine tanýdýk fýrýncýdan sinyal ile alýnmýþ bayat ekmek doðranýr... Üzerine mavi tekel ispirtosu boþaltýlýr. Ekmekler eflatunumsu mavi renge iyice büründüðünde mama hazýr demektir. Elle yenir ve mutlaka beþ parmak kullanýlarak, göðe doðru açýlmýþ aðza ispirtolu ekmekler yuvarlanýr... Bu sýrada el bileðine doðru akan ispirto da ziyan edilmez ve yalanmak sureti ile gövdeye indirilir. Bu son hareket ayný zamanda hijyenik açýdan önemli olup kiþisel temizlikte önemli rol oynar…Bu yazdýklarým Arifin bilgileridir ben onun yalancýsýyým…
Altýncý hastalýk
Çocukluk hastalýklarýndan, üç ila dört gün süren yüksek ateþin arkasýndan baþlayan döküntülerle kendini gösteren virus rahatsýzlýðý.
Çocukluðumuz bütün hastalýklarýn sýrasýyla geçirildiði, ilkokul sýralarýnda devamsýzlýklarýn genellikle bulaþýcý hastalýklar sebebiyle olduðu döneme rastladý...Aþýlarýn ayný enjektörün sýrayla kollarýmýza dürtülmesi suretiyle yapýldýðý seneler...Bu dönemde aileler birbirlerinin çocuklarýnýn hastalýklarýna da ilgi gösterir, kadýnlararasý muhabbetlerde kimin çocuðunun ne "çýkardýðý" önemli yer tutardý...Ortalýkta gezer ve kadýnlarýn anlatýýklarýna kulak kabartýrken beþinci hastalýk ve altýncý hastalýk terimleri kulaðýma çalýnmýþtý...O zamanlardan aklýma yerleþen bu hastalýklarýn bir sýrasý olduðu ve en sonuncunun da altýncý hastalýk olduðu þeklindeydi...Felancanýn çocuðu altýncý hastalýk olmuþ dediklerinde "vay be bitirmiþ sonuna gelmiþ diye düþünürdüm".
Alyuvarlar Kanýn þekilli elemanlarýndan olup oksijen taþýnma iþini yapan ve içerdikleri demir sebebiyle kana malum kýrmýzý rengini veren hücreler.
Amfizem
Dokularda olmasý gerekenden fazla hava ya da gaz bulunmasý hali. Yumuþak dokularda özellikle gaz oluþturan bakteri enfeksiyonlarý ile beraber olabilirken, akciðerlerde olan þekli kronik akciðer hastalýklarýndandýr
Amino asitler
Proteinleri oluþturan, asit yapýdaki ve mutlaka karboksil ve amino grubu içeren yapýtaþý maddeleri. Mutlaka dýþarýdan alýnmasý gerekenlere esansiyel amino asitler denmektedir. Bir kýsmý ise vücutta sentezlenebilmektedir.
Amnezi
Hafýzada kýsmi ya da tamamen kayýp.
Ýlgili maddelerde de göreceðimiz gibi amnezi deja-vu ya da jamais-vu lar ile doldurulabilir. Özellikle borç alýp da vermeyen kiþi bu konudaki amnezi durumunu "kesinlikle verdim" ya da " ne ben senden para mi almýþtým?" þeklinde gösterebilir ki biz bu duruma "bilinçli amnezi" bu haldeki kiþiye de "********" diyoruz. (teþekkürler wahþi)
Anafilaksi
Ýlgili maddenin vücutla temasýný takiben kýsa bir süre içinde geliþen, tüm vücutta yaygýn olarak görülen döküntü, ödem, nefes darlýðý, tansiyon düþmesine baðlý bilinç kaybý, kalp ve solunum sistemi fonksiyonlarýnda yetersizlik sonucu ölümcül olabilen çok aðýr bir allerjik reaksiyon.
Analjezik
Aðrý kesici
Anastezi
Narkoz. Operasyon amaçlý olarak için duyular, hareket ve bilincin damar yolu veya solunum yolu ile narkotik maddeler verilerek iptal edilmesi.
Eter bulununcaya kadar cerrahlarýn ne yaptýðý açýkçasý muamma...O dönemlerde cerrahi iþlemler bilindiði kadarýyla "baðýrta baðýrta" esasýna göre yapýlmaktaymýþ... 1800 lü yýllardan kalan metinlerde cerrahi giriþimlerdeki narkozun esaslarý aþaðýdaki gibi anlatýlmakta ve bu metin ayný zamanda mikroplara karþý alýnan tedbirler hakkýnda da bilgi vermektedir...
"Cerrah operasyon odasýna girdi. Ceketini asistanýna verdi. Hasta meme operasyonu yapýlacak bir kadýndý. Operasyon masasýna yatýrýldý. Cerrah asýlý duran muþamba önlüklerden en kansýzýný giydi. Tepsideki býçaklardan birini alarak masata sürtüp bilemeye baþladý... Keskinliðine parmak ucu ile baktý ve kanaat getirdikten sonra asistanýna iþaret verdi... Asistan hastaya önce yarým þiþeye yakýn rom içirdi... Arkasýndan aðzýna büyükçe bir bez parçasý týkadý ve diþlerini sýkmasýný istedi... Hasta denileni yaptý ve yattýktan sonra gözleri tavana dikili vaziyette bekledi.. Sonra gözleri kapandý... Cerrah iyi bilenmiþ býçaðý ile meme üzerinde operasyona baþladý... bu sýrada alnýndaki terleri ve sýçrayan kanlarý da diðer elinin tersi ile silmekteydi"
Anatomi
Vücudun yapýsýný inceleyen bilim.
Anemi
Kansýzlýk. Kýrmýzý kan hücrelerinin yahut kandaki oksijen taþýyan hemoglobin maddesinin belli sýnýrlarýn altýna inmesi. Bir hastalýk olarak deðil bir belirti olarak ele alýnmasý ve mutlaka sebep araþtýrýlmasý gerekli durum.
Ýç hastalýklarý hekimlerinin hatta gündelik poliklinik pratiðindeki birçok hekimin hayat kurtarýcý olarak sarýldýðý teþhis... Erginlik çaðýndaki ülkemiz kadýnlarýnýn yarýdan fazlasýnýn anemik olmasý taný konamayan vakalarda bütün bulgularýn kansýzlýða baðlanarak doktorun temize çýkmasýný saðlar...
Ayrýca baðlý olarak söylenebilecek birtakým otantik tedaviler de vardýr...Örneðin domates yeme ya da pekmez içme ile anemi tedavisi güç ve meþakkatlidir... Siyah üzüm yiyerek de aneminizi tedavi etmeniz zor olup aldýðýnýz kilolarý vermek daha ileri bir gayret gerektirir...
Anevrizma
Atardamar duvarý balonlaþmasý.
Anjin
Aslýnda aðrý manasýna gelen bu kelime meþhur kullanýmda akut boðaz enfeksiyonunu tanýmlamada kullanýlýr.
Anjin deyince aklýma geliveren ilkokul sýralarýnda hemen her gün bir arkadaþýmýzýn boðazý tülbentle sarýlý olmasýydý... Bu senelerde doktorlar anjin olanlarýn boðazlarýna direkt müdahalede bulunurlar, bademciklerin üzerindeki tabakalarý mekanik olarak uzaklaþtýrýp muayenehanelerinde boðaz absesi boþaltýrlardý... Penisilin en gözde ilaçtý ve yedi gün boyunca sabah akþam yapýldýktan sonra ferahlamýþ bir boðaz ve fakat aðrýyan kalçalarla ortada dolaþmaya baþlardýnýz...Yine o zamanlarda - ki fazla tarih olduk zannetmeyin sene 1969-70 - atuþman denen boðaza sürülen ilaçlar vardý iyodlu, tadý iðrenç þeylerdi...
Anjiografi
Damarlarýn içine radyasyon geçirgenliði farklý bir madde verilerek filminin çekilmesi .
Anoreksi
Özellikle genç kadýnlarda görülebilen, yemek yememek, çok az uyumak, buna raðmen çok aktif olmakla beliren psikolojik bir bozukluk. Kiþi devamlý bir kilo alma korkusu içerisindedir ve bedeni ile aþýrý alakalýdýr. Genellikle adet düzensizlikleri ve uzun süre adet olamama da eþlik eder.
Parayý vücudunun güzelliði ile kazanan manken ve fotomodel avanesinin sermayeyi korumak hesabý ile anoreksi hallerine girmesi sýktýr. Bunu bir dereceye kadar normal görmek mümkün olmakla beraber "bir deri bir kemik" hallerin bizim ýrkýn erkeklerini bozduðunu bilmek de ayrý bir paradokstur...
Antibiyotik
Bakterileri öldüren ya da üremelerini engelleyen, bu þekilde enfeksiyonlara karþý kullanýlan maddeler.
Her köþebaþýnda bir eczane olmasý ve hayatiyetine devam etmesi insanýmýzýn antibiyotik meraký ile açýklanabilir.. Her boðaz aðrýsý, her yüksek ateþ eczane ziyareti ve arkasýndan bir kutu antibiyotik kullanýlmasýna sebep olmaktadýr. Zaman icinde antibiyotik isimlerini öðrenen ve yaptýklarý iþin doðruluðuna inanan birçok kiþi böylesi durumlarda adýyla sanýyla antibiyotik "satýn alýr"... Ýyi olup olmadýklarý baþka konu...
Antidepresanlar
Depresyona karþý kullanýlan ilaçlar.
Týbbi sektör dýþýndaki insanlarýn da aþina olduðu ve çok rahatlýkla cümle içinde kullandýklarý ilaçlar vardýr... Antidepresanlar ve sakinleþtiriciler bu ilaçlarýn baþýnda gelir... Anadolunun en ücra köþesindeki bir kasabada kadýnlar arasý ev toplantýsýnda gözleme, soda böreði ve kýsýr eþliðinde "prozac" tan bahsetseniz ya da "xanax" dan sözetseniz kimse yadýrgamaz... 1960 lý senelerden hatýrladýðým "nevrol cemal" ya da "validol simple" nin yerini alan günümüz ilaçlarý etkinlikleri ile de ön plana çýkýyorlar...
Antikor
Baðýþýklýk sistemi tarafýndan yapýlan ve antijen adý verilen yabancý bir maddeye baðlanýp onu nötürleþme amacý güden protein kompleksi.
Antiseptik
Belli bölge, alet ya da dokularýn mikropsuzlaþtýrýlmasý iþleminde kullanýlan maddeler.
Antiseptik madde deyince herkesin aklýna belli bir takým malzeme gelmekle birlikte mikropsuzlaþtýrma iþleminde kullanýlan çok deðiþik materyal de mevcuttur. Ýlk hatýrlayabildiðim yaralý parmaða iþeme konseptidir ki bunun sebebini halen çözememiþimdir. Yine bir baþka çözülmesi müþkül konu yaralý bölgeye tütün basma hadisesidir. Yine yaraya raký dökmek te antiseptik kullanýmýnda farklý bir yaklaþýmdýr...
Antispazmodik Spazm çözücü. Daha çok iç organlardaki düz kaslarýn aðrýlý kasýlmalarýný tedavide kullanýlan ilaçlar.
Antraks Bkz: Þarbon.
Anüs
Sindirim sisteminin dýþarý açýlan son kýsmý. Makat deliði.
Gündelik hekimlik pratiðinde makat yoluyla kullanýlan ilaçlar genellikle problem olmaktadýr... Özellikle bakire bayanlar ve erkekler nedendir bilinmez bu yolla kullanýlan ilaçlara karþý antipatik yaklaþýrlar... Kendisine suppozituar (fitil) þeklinde kullanýlacak bir ilaç önerilen delikanlý beyler önce hafif bir yukarýdan bakan gülümseme ile "ama ben düzcinselim" havalarýna girerler, sonra da kabul ederler... Genç hanýmlarýn da ilk söylediði "ama ben daha önce hiç kullanmadým" cümlesidir ki nereye baðlarsanýz oraya gider...
Aorta
Kalpten çýkan ana atardamar. Çýkan aort, aort kavsi ve inen aort þeklinde üç anatomik kýsma ayrýlarak incelenir.
Apandisit
Appendis adý verilen kör barsak kýsmýnýn iltihabý.
Cerrahlarýn önemli maiþet kaynaklarýndan olan apandisit, tanýsý görece kolay, tedavisi çok daha kolay bir akut cerrahi haldir... Burada önemli nokta apandisit var diye açýlan vakada bunun olmadýðýnýn anlaþýlmasýdýr... Buna hekimler kendi aralarýnda "kuþ çýktý" þeklinde yaklaþýrlar... Genel kaide bir hekimin açtýðý bütün apandisit tanýlarý doðru çýkýyorsa yani hiç kuþ çýkan olmuyorsa epeyce vakayý atlýyor demektir... Kuþ çýkan vaka sayýsý %30 u geçiyorsa da ameliyat kararýný biraz çabuk veriliyor denebilir...
Aritmi
Kalp atýþlarýnýn düzensiz olmasý, ritim bozukluðu
Arpacýk
Kirpik kökündeki bezlerin bakterilerle iltihaplanmasý nedeniyle alt ya da üst göz kapaðýnda oluþan, içi irin dolu, kaþýntýlý, yanmalý ve sýzýlý þiþliktir.
Delikanlýyý bozan tedavilerden birisi de arpacýk için uygulanýr... Göz kalemi çekerek ya da sürme ile arpacýðýn geçtiðine inanýlýr ve tabii ki yanlýþ bir inanýþtýr...Bazý delikanlýlar ailenin kadýn kiþilerinin israrý ile göz makyajý yapmýþ halde iþe giderler.. Bu durum hem etraftan býyýk burmalara sebep olur hem de kiþinin tedavisi gecikir.. (teþekkürler arif&wahþi)
Artrit
Eklem yangýsý. Eklemde aðrý, þiþlik ile giden, birçok olguda kýzarýklýk ve/veya ýsý artýþýnýn olduðu bir klinik bulgu.
Artroskopi Optik sistemler aracýlýðý ile eklemin içinin görülmesi esasýna dayanan taný ve tedavi yöntemi.
Aspirin
Aðrý kesici ve ateþ düþürücü özelliðinin yaný sýra kandaki trombosit adý verilen pýhtýlaþma pulcuklarýnýn aktivitesini de engelleyen madde. Asetil salisilik asit.
Astým
Hava yollarýnýn fiziksel ya da allerjik uyaranlara artmýþ yanýtýnýn söz konusu olduðu, müzmin, tekrarlayýcý, kendiliðinden veya tedavi ile tamamen veya kýsmen geri dönüþümlü öksürük, hýrýltýlý soluma, nefes darlýðý belirtilerin yer aldýðý bir hastalýk.
Aþý
Baðýþýklýk sistemini önceden uyarmak yoluyla, enfeksiyon hastalýklarýndan korunmakta kullanýlan ve hastalandýrýcýlýðý azaltýlmýþ mikroorganizma ya da toksinlerden oluþan, son yýllarda birçoðu laboratuvar ortamýnda sentetik olarak üretilen maddeler.
Ateþ
Vücut ýsýsýnýn normal deðerlerin yani 37 santigrad derecenin üzerine çýkmasý.
Bakteri Hastalýk yapýcý olabilen ya da olmayan, üreme yeteneðine sahip, tam bir hücre özelliði göstermeyen yaþam birimleri.
Basur
Hemeroid. Anüs çevresinde ve barsaðýn son kýsmýndaki toplardamarlarýn aþýrý geniþlemesi ve bazý hallerde içlerinde kan pýhtýlaþmasý ve enfeksiyon olmasý ile kendini gösteren durum.
Memleketimin insaný birçok konuda olduðu gibi basur konusunda da derin ve engin bir bilgiye sahiptir... Bu bilgilerin derinliði öyledir ki hastalarýn yarýdan fazlasý hekime gözükmeden eþ dost tavsiyesi ile hemeroid tedavisi olur... Halk arasýnda uygulanan tedavilerden bazýlarý akla yatkýn gibi gözükse de bir kýsmýný düþündüðümde camý açýp uzaklara doðru Allah Allah diye haykýrasým gelir... Ýlk aklýma gelen basur tedavisi kýrmýzý acý biber, acý salça ve az miktar un ile havanda döðülmüþ cam kýrýklarýný karýþtýrýp aç karna hastaya içirme konseptidir ki hey hey yine de hey hey demekten baþka çareniz yoktur..Kim bulmuþ ve ilk kim uygulamýþtýr, bunu piyasaya çýkartaný iki gün dinlenmeden dövsem rahatlar mýyým..? Muamma... Bir diðer yöntem de bizzat uygulayan iki kiþi tarafýndan bana anlatýlmýþ olup esasý közlenmiþ patlýcanlarý yanyana ve çok sýcak iken tepsiye dizip, makata da zeytinyaðý sürerek patlýcanlarýn üzerine oturmaktýr... Buna ben "abi bu ne ya?" þeklinde yorum yapabildim... Sizin yorumlarýnýz varsa bekleriz...
Ve bir de pratik ligasyon ya da koagulasyon (baðlama veya pýhtýlaþtýrma) yöntemleri ile muayenehanede hemeroid tedavisi yapan hekimlerimiz vardýr.. Bunlardan özellikle meþhur olanlarýnýn dükkanlarý dolar taþar... Her iþte olduðu gibi buralara giden yurdum insaný da herþeyi ve makat aðrýsýný bir yana býrakýp doktorun günlük kazancýný hesaplama iþine girer..."Ulaaan ben geldiðimde on kiþi vardý, benimle onbir, sonradan da beþ kiþi geldi etti onaltý ikiyüzer dolar aldý herif, bunun ellisi masrafa gitse, ...vay babayýn kemiði ne datlý iþ be!" þeklinde derin düþüncelere garkolur...
Bayýlma
Genel güçsüzlük ve pozisyonu koruyamama ile kendini gösteren, uzun ya da kýsa sürebilen genellikle geri dönüþü olan þuur kaybý.
Bayýlma deyince orada durmak lazým.. Kelimenin kullanýlýþ þekli "ay þimdi bayýlýciim" cumlesi içerisinde ya da "oðlum hamamda karýlar nasýl bayýlýr göster bakayým" biçiminde olabilir. Nedendir bilinmez acil pratiði olan hekimler çaðýrýldýklarýnda ilk olarak bayýlan kiþinin cinsini sorarak iþe baþlarlar.. Hasta erkekse pek bir koþunurlar da nedense bayan ise az aðýrdan alýrlar..Bunun sebebi cinsi latifte mesaj kaygýsý olan bayýlmalarýn çokluðu olsa gerektir..
Ve devamýnda bayýlma ile alakalý söylenebilecek olan iki uçta ta kullanýlabilen bir kelime olduðudur... Ýnsanlar çok sevdiklerine de "bayýlýr" canlarýný sýkanlar tarafýndan da bayýltýlýr"...
BCG
Verem aþýsý... Bacillus Calmet Guerin in kýsaltýlmasýndan türemiþtir.
Türk milletinin hayatindaki en önemli dönüm noktalarýnda yani doðduðunda, ilkokula baþlarken ve askere gittiðinde verem aþýsý olup olmadýðýna bakýlýr ve aþýsý yoksa mutlaka aþýlanmasý saðlanýr.. Verem aþýlý doðana þu ana kadar rastlanmamýþ olmasý yukarýdaki cümlenin mantýðýný zedelemez...
Behçet Hastalýðý
Aðýzda aft, cinsel organlarda ülser ve gözün ön odacýðýnda irinlenme ile seyreden bir baðýþýklýk sistemi hastalýðý. Tanýmý Türk doktoru Prof.Dr.Hulusi Behçet tarafýndan yapýlmýþtýr ve romatolojik hastalýklar çatýsý altýnda ele alýnýr.
Yakýn zamana kadar uluslararasý planda gurur kaynaklarýmýzdan birisiydi... Zafere susamýþ milletim 3-1 lik macaristan zaferinin ardýndan bir Türk doktorunun tanýmladýðý hastalýðý gündeme getirirdi... Neyse ki Galatasaray ýn UEFA zaferi ve Milli takýmýn dünya üçüncülüðü devreye girdi de sevinilecek þeylerimiz arttý...
Belsoðukluðu
Ýdrar yolarýnýn son bölümlerinde, buraya baðlý salgý bezlerinde ve ilaveten kadýnda rahim aðzýnda yerleþen Neisseria Gonorrhoae bakterisi ile oluþan akut iltihap. Cinsellikle bulaþan hastalýklarýn en çok rastlananý.
Hasta ile hekimi sýrdaþ yapan hastalýklar vardýr... Bu da onlardan birisi... Orta yaþlý ya da genç bir erkek gelir ve hekime ilk cümle olarak "hocam biz bir halt yedik" derse akla gelecek ilk durum bu olmalýdýr... Hastalýðýn güzelliði belirtilerinin çok, tedavisinin kolay olmasýdýr... Bununla beraber birçok aklýevvel kiþi çok bilen bir yakýný ya da eczacýsýndan aldigi ilaç ile kendi kendini tedavi etmeye çalýþýr.. Eh nasiplerine mani olunan hekim kesimi de iyileþmeyen vakalara "beter olun" þeklinde yaklaþýr ki doðrusu olmasa da doðalý budur...
Beriberi
B1 vitamini ya da diðer ismi ile Thiaminin uzun süreli eksikliðinde ortaya çýkan ve merkezi sinir sistemini öncelikle etkileyen hastalýk.
Beþ Duyu Sinir sistemine çevreden ve vücudun çeþitli kýsýmlarýndan gelen izlenimlere duyu denmekte olup çeþitli duyular için özelleþmiþ organlara da duyu organlarý denir. Temelde 5 duyu olduðu kabul edilir. Dokunma: derideki sinir uçlarý ile, Tad: Dil ile , Koku: Burundaki reseptörler ile, Görme: Göz ile, Duyma: Kulak ile hissedilir.
Beþinci hastalýk Daha çok ilkbaharda küçük salgýnlar yapan, iki ile on yaþ arasýndaki çocuklarý etkileyen yanaklarda þaplak atýlmýþ gibi kýzarýk ve sýcak iz yapan viral hastalýk.
Beyin
Kafatasýný dolduran, sinir sisteminin en önemli ve temel organý.
Yurdum insaný beyin ile alakalý konuþmayý çok sever.. Sevdiklerinin yaptýðý hatalarda beynine söven bir dolu fert biliriz.. Beyinsiz lafýný çok fazla kullananlarýn iþlek bir beyne sahip oldugunu söylemek de epeyce zordur..
Bazý kendini bilmezler kadýn beyni ile erkek beyni arasýnda bir takým farklýlýklarý tesbit ettiklerini söyleyip güya bilimsel çalýþma olduðunu iddia ettikleri bir takým yalan yanlýþ þemalarý piyasaya sürmüþlerdir.. Bu þemalarda erkek beyninin tamama yakýný **** ile alakalý gösterilmekte, daha ufak bir kýsmý TV uzaktan kumandasi ile alakalý þeklinde iddiada bulunulmakta ve dahi noktavi bir bölüm de nezaket kýsmý olarak ahaliye sunulmaktadýr.. Buna elbette itibar etmemelidir. Hele de kadýn beyninin yarýdan fazlasýnýn ayakkabý alýþveriþi ile ilgili gösterilmesi de sakat bir zihnin ürünüdür.. Bizim çalýþmalarýmýz erkek beyninin ancak % 60 kadarýnýn **** ile ilgili olduðu, kadýn beyninin de en fazla %50 lik kesiminin ayakkabý alýþveriþlerini idare ettiði yönündedir..
Beyin ve Sinir Cerrahisi Bkz. Nöroþirürji.
Beyincik
Beynin alt arka kýsmýnda özellikle denge ve koordinasyon ile alakalý olan merkezi sinir sistemi bölümü.
Býngýldak
Yaþamýn ilk aylarýnda kafa kemiklerinin arasýndaki elle farkedilebilen boþluklar.
Hekimlerin bebeklerin vücutlarýndaki sývý dengesini takipte kullandýklarý býngýldaklar çok bilmiþ ebe ninelerin ve mahallenin iþi az hanýmlarýnýn ilgi sahasýna girer. Kimisi býngýldaðýn geç kapanmasýnýn akýl iþareti olduðunu iddia ederken kimisi de açýk kýsmet ile ilintilendirir. Anadolunun bazý yörelerinde iþi ilerletip ilk ayý dolmadan çocuðun kafasýna þekil verenler de vardýr. Elbette ki sanat ile fazla yakýnlýðý olmayan insanýmýz kafaya þekil verirken de belli birkaç çeþidi aþamamýþ bebeler sadece yumurta gibi sivri ya da sini gibi deðirmi kafalý olabilmiþlerdir.
Bi****üel
Kendi cinsi ve karþý cinsle ayný anda ilgilenen.
Bazý kendini bilmezler bu durumun alternatifleri arttýrmak açýsýndan faydalý olduðunu söyleseler de muhafazakar site yapýmýz bunu þiddetle reddeder (espri: wahþi)
Bistüri
Operasyonlarda ya da cansýz doku ya da kadavra üzerinde yapýlan iþlemlerde kullanýlan, deðiþik büyüklük ve aðýz þekilleri olabilen çok keskin býçak. Ameliyat býçaðý.
Halk arasýnda kullanýlan ve anlamakta zorluk çektiðim terimlerden birisi "býçak parasý" sözüdür. Tamam bunu cerrahlarýn operasyon yapmak için aldýklarý parayý kast ile söylüyorsunuz da neden bistüri parasý ya da neþter parasý deðil de ille de býçak parasý. Para verince býçaklanmýþ olmak hisleri mi?
Biyopsi Canlý dokudan mikroskobik inceleme ve dolayýsyla da patolojik taný için parça alýnmasý.
Böbrekler
Karýn arka duvarýnda bulunan, kaný üre ve benzeri maddelerden temizlemekle, sývý dengesini korumakla görevli, ayrýca hormonal vazifeleri de olan bir çift boþaltým sistemi organý.
Bir baþka yanlýþ inanýþ ta böbreklerin soðukta ya da açýkta kalmasý ile hastalanacaðý korkusudur... Bu kanýya nereden varýlmýþ, nasýl bu kadar taraftar bulmuþ bilinmez.. Ama biz hekimler için güzelliði her beli aðrýyan kiþinin "galiba böbreklerimi üþüttüm" diyerek kapýmýzý çalmasýdýr ki maiþet motorunun çalýþmasý için son derece faydalýdýr..(espri: wahþi)
Bronkoskopi Soluk borusu ve bronþlarýn optik sistemler ile incelenmesi ve gerektiðinde biopsi alýnmasý iþlemi.
Bronþit Akciðerin oksijen alýþveriþi yapýlan dokusuna havayý taþýmakla görevli borucuklarýn mikroorganizmalar, kimyasal etkenler veya allerjik sebeplerle olan yangýsý.
Brucelloz Bkz. Malta hummasý.
Bulumi
Bulumia nervosa. Yeme bozukluklarýndan en fazla görülen ve kiþinin gereksiz cins ve miktarlarda yiyecek tüketmesi sonrasýnda isteyerek kusmasý ile sonlanan bozukluk.
Anoreksi ile kardeþ... Ayný bozukluðun bir baþka hali... Manken ve fotomodellerin oburluk yapmalarý sonrasýnda "hadi lan þimdi formumuz bozulup iþsiz kalacaz bir yol kusup gelelim" dedikleri kulaktan kulaða anlatýlýr. (espri arif&wahþi)
Bunama
Sosyal hayatýn ve giderek kendine bakýmýn engellenecek þekilde zihni melekelerin bozulmasý hali.
Þimdi tutup da burada demans çeþitlerine falan girecek deðiliz.. Hani vaktimiz olsa onu da yaparýz ama siz sýkýlacaksýnýz.. En güzeli aile büyüklerinden birinin bunadýðý evlerdeki hali anlatmak... Efendim bunaðýmýz genellikle evdeki sabit yerinde ve mümkün olduðu kadar hareketsiz oturur, kendisine söylenenleri büyük bir dikkatle dinler.... Tabii ardindan unutur ve yeniden sorar... Esir aldýklarýna defalarca eskilerden anlatýr ve ayni sorularý defalarca sorar... Kapýyý açýk býrakmaktan , sokaða çýkýp kaybolmaya ve ocaðýn üzerine çay koyup yatmaya kadar bilumum riskli iþi yapar , jamais vu ile deja vu larla diðer aile fertlerini baþka týbbi problemlerle, örneðin ülser, fýtýk gibi hallerle karþý karþýya býrakýr... Durumun vahim olduðu ailelerde kiþiler sýrayla birer günlük bunaksavar rolü oynamak zorunda kalýrlar ki bu hal aðzýna bir tane çarpamayacaðýnýz için beþ yaþýndaki bir çocuðun bakýmýndan daha meþakkatlidir... Ve ailenin yaþlanma yolundaki beyleri ve hanýmlarýnýn hiç durmadan "yarabbim sen bizi bu duruma düþmekten koru" þeklindeki dualarý da olaya ayrý bir hava katar...
By-Pass Belli bölgeye birim zamanda yeterli kan gitmemesi halinde damarýn týkalý oldugu bölgeyi devre dýþý býrakacak köprü damarlar ile dolaþýmýn saðlanmasý. Vücutta birçok bölgede uygulanabilmesine raðmen en kullanýþlý olduðu yer kalp kasýný besleyen koroner damarlardýr.
Burun
Solunum sisteminin baþlangýcý ve ayný zamanda beþ duyumuzdan biri olan koku almanýn merkezi olan organ..
Bir tükenmez ekmek kaynaðý da bu uzuvdur... Önceleri sadece plastik cerrahi uzmanlarýnýn ilgi alanýnda iken bu iþteki karýn büyüklüðü kulak burun boðaz mütehassýslarýný da cezbetmiþtir... Ahalide öyle bir burun yaptýrma furyasý vardýr ki 16 yaþýna yeni girmiþ teru taze kýzlar, gelinlik çaðýna gelmeden burnumuzu yaptýralým da görücüler sukutu hayale uðramasýn demeye baþlamýþlardýr... Adam cinsinin kendini beðenmiþleri de kýlýk kýyafeti düzüp cüzdaný þiþirdikten, kulak kýllarý ile elmacýk kemikleri üzerindeki tüyleri epilasyonla aldýrdýktan sonra burun düzelttirme sýrasýna girmektedirler... Bu mühim cerrahi konuda el mahareti ve fiyat cok önemli olup paradan kýsanlar ipince iki çizgiden müteþekkil burun delikleri ve gaga misali bir burun ile dolaþýp "vah garibim ucuza kaçýp az bilene yaptýrmýþ" nazarlarý ile seyredilmektedirler... Michael Jackson misali burun namýna birþeyi kalmayanlar ya da bir sene sonra burun ucu sað omuzunu gösterenler de mevcuttur...
Caisson Hastalýðý
Vurgun. Dalgýçlarda ve havacýlarda görülen yüksek basýnçtan alçak basýnca doðru hýzla yer deðiþtirme sonucunda kandaki eriyik haldeki azotun gaz haline geçmesi ile birçok organda hasar oluþturan, ölümcül olabilen durum.
Cerrahi
Hastalýk ya da yaralanmalarý operasyon teknikleri ile saðaltma bilimi. Bir çok alt dallarý olan bir týbbi ana disiplin.
Check-up
Herhangi bir rahatsýzlýk duymayan ya da minimal þikayetleri olanlarda yapýlan genel saðlýk kontrolü.
Burada da üzerinde durulmasý gereken en önemli konu vatandaþýn check-up tan beklentisidir... Bir çok kiþi bu iþlemi bir borunun ucundan girip diðer tarafýndan çýkarak yapýlan bir tarama olarak düþünmektedir... Hatta bir kýsmý þikayetlerin diðer uçtan çýktýðýnda buharlaþýp uçacaðýný düþünüp yüzünde abuk bir gülümseme ile baþvurmaktadýr... Çoðu batýl gibi bu konuda da israrlý olunmakta, kan tahlili , idrar tahlili, röntgen ve ultrason gibi tetkikleri görünce "bunun neresi check-up" þeklinde direnilmektedir... Ýlaveten tekerlekli sandalyede getirilen 80 yaþýný aþmýþ piri faniler de görülür ki bunlara denecek laf bulmak çok müþküldür...
Cüzzam Bkz. Lepra.
Çapak
Göz pýnarlarýnda toplanan, ölü hücreler ve doku artýklarindan olusan sývý ya da katý olabilen birikinti.
Çarpýntý
Kiþinin kendi kalp atýþlarýný hissetmesi hali. Bir semptom olup asla bir teþhis deðildir.
Kadýn cinsinin en fazla bahsettiði çoðunlukla mesaj içeren þikayetlerden birisidir... Poliklinik ortamýnda "çarpýntýnýz olur mu? " sorusuna "hayýr" cevabýný veren cinsi lafitin sayýsý yok denecek kadar azdýr... Elbette ki meslekte uzun yýllar geçirdikten sonra asla her çarpýntýyý önemsiz diye ele almanýn ne kadar tehlikeli olduðunu biliriz... Lakin çarpýntýdan yakýnan ve diþe dokunur bir teþhis konulan genç haným sayýsý da kabili ihmal miktarýndadýr..
Çýban
Derideki irinli kabartýlarýn genel adý.
Sevdiðim deyimlerden birisi "çýban baþý" þeklinde ifade edilen problem kiþilik tanýmlamasýdýr... Öyle ki nerede ve nasýl kullanýrsanýz kullanýn akla sosyopat bir kiþilik, halli mümkün olmayan zincir sorunlar gelir.. (espri: wahþi)
Çýkýk
Eklemi meydana getiren kas, bað ve kemiklerin arasýndaki yapýsal iliþkinin bozulmasý hali..
Halk arasýnda çýkýk tedavisini fasulyeden yapanlara da çýkýkçý ya da sýnýkçý denmekle beraber bu ademlerin elinde epeyce fazla insan parçasý kaldýðý da bir gerçektir.. Bir baþka acý gerçek de ortopediste gidinceye kadar çýkýkçýya yönlendirilen insanlarýn çokluðu ve bunu yapanlarýn vicdanen kendilerini rahat hissetmeleridir...
Çil
Deðiþken büyüklüklerde olabilen ve açýk kahveden koyu kahve rengine kadar deðiþebilen cilt lekeleri.
Hem ismi leke olup hem de insaný þirinleþtiren baþka birþey yoktur herhalde... Ýlle de kýzlarý þirin çizmek istediklerinde nedense burun çevresine birkaç çil konduruverir karikatüristler...
Dalak
Diyafram kasýnýn sol alt yan kýsmýnda, karýn boþluðunda bulunan, dolaþým ve kan oluþum sistemi ile baðýþýklýk sistemiyle ilintili yumuþak etsi organ.
Deyim bazýnda kullanýþlý bir kelime... Koþup nefesi daralan için "dalaðý þiþmek", korkaklar için "dalaksýz olmak", zor iþlere kalkýþanlar için "iþin dalak istemesi" kullanýlabilir...Son iki yazdýðým kibar kiþiler tarafýndan kullanýlýr, yoksa biz sokak çocuklarý için dalak yerine kullanýlacak organ çok bellidir...
Daltonizm Bkz. Renk Körlüðü.
Damar sertligi Arterioskleroz.
Damar cidarýnda bað dokusu artýþýna ve kalsiyum tuzlarýnýn birikmesine baðlý olarak damarýn sertleþmesini tanýmlayan genel terim.
Damarlar Bkz. Dolaþým Sistemi.
DDT
Böcek öldürücü zehirlerin atasý sayýlan "Dikloro Difenil Trikloretan" maddesi. Temas zehiri olup 1939-1970 seneleri arasýnda yaygýn kullanýlmýþtýr. Birikme özelliðinden dolayý bu tarihten itibaren yasaklanmýþtýr.
Yasaklandýðý senelerde milletimizin temel kýrsal ölüm sebeplerinden birisi DDT yi ayran ya da süt zannederek içme þeklindeydi... Camýn önüne "sabaha birkaç böcek öldürelim hazýr olsun" diye býrakýlan DDT dolu þiþeyi, "bubam gece galktýðýmda içeyim diye ayran hazýrlamýþ ne gusell" diyerek kafasýna diken sabi subyandan epeyce telefat verdik... Daha sonraki yýllarda kýrsal ölümlerde damdan düþme ilk sýraya fýrladý ki bu da ayrý bir kahramanlýk mevzuudur...
Debil
Eðitilebilir olan ve normalin alt sýnýrýna yakýn zeka bölümüne sahip olanlara verilen ad.
Biz hekimlerin kod olarak kullanmayý sevdiði kelimelerdendir. Moron demeyi de severiz embesil demeyi de ama debilin gönlümüzdeki yeri ayrýdýr. Yolunda gitmeyen bir tedaviyi hemþirenin yaptýðý debilce iþlere baðlamaktan tutun da söyleneni anlamayan hasta sahiplerini iç dünyamýzda debillikle nitelemeye kadar birçok hal ve þartta bu kelimeyi kullanýrýz. Moron derken biraz hakaretamiz hava taþýsak da debil derken karþýdakine herhangi bir faydamýz olmayacaðýný hakaret falan etmeden sadece durumun izahý olarak belirtiriz. Adam debilse debildir... Faydamýz olmayacaktýr... Haa bakýn ekranda gördüklerimize de debil demeyi severiz, ancak bunlarýn mevkileri ile alakalý olarak ya kýsýk sesle ya da içimizden söyleme hallerimiz vardýr... Delikanlýyýzdýr ama o kadar da deðildir...
Decubitus Yarasý Bkz. Yatak Yarasý.
Deflorasyon
Ýlk cinsel iliþki ile kýzlýk zarýnýn yýrtýlarak duhule müsait hale gelmesi.
Yüce milletimin en fazla önem verdiði sahnelerden biri olan deflorasyon aný iki yüz sene öncesinin Londra'sýnda da önemli ve para eden bir þeydi... John Cleland "Fanny Hill, bir zevk kadýnýnýn anýlarý" kitabýnda masum görünüþlü fahiþenin güvercin kaný emdirilmiþ sünger vasýtasý ile nasýl müteaddit deflorasyon sahnesi yaþattýðýný anlatýr...
Deja-vu Bilinçlilik durumu ve gerçeklik duygusunun bozulduðu bazý hallerde daha önceden hiç yaþanmamýþ bir hadisenin tekraren yaþanýyor gibi olmasý. Gördüm biliyorum hali.
Delirium Ateþli hastalýklar, zehirlenmeler, madde kullanýmý, akýl hastalýklarýnda görülebilen, halusinasyonlar, saldýrganlýk, titreme ile kendini gösteren bilinç bozukluðu hali.
Delirium Tremens
Kronik alkolizmde alkolden ayrýldýktan sonraki ilk 48 ile 72 saatte görülen halusinasyonlar, titreme, saldýrganlýk ve þuur bulanýklýðý ile karakterize tablo.
Demans
Bkz. Bunama.
Depresyon
Temel olarak içe kapanýklýk ve olmasý gerekenden fazla üzüntü ve mutsuzluk hali. Günümüzde depresyon yerine iki uclu duygulaným bozukluðu terimi kullanýlmakta olup periyodlar halindeki duygudurum deðiþmelerini ifadeye yarar.
Bu da insanýmýzýn en sevdiði teþhislerden ve üzerinde taþýmaktan gurur duyduðu rahatsýzlýklardandýr... Öncelikle depresyona "deprasyon" denmesi öyle yaygýndýr ki manken-fotomodel makulesinin tamama yakýný, sanatçý ve futbolcu ahalisinin yarýdan fazlasý bu kelimeyi boyle kullanýr.. Böyle olunca kendi halindeki vatandaþým da doðrusunu böyle bilecektir... Depresyon özellikle de okumuþ yazmýþ ademler ve bunlarýn kadýn cinslerinde bir statü sembolüdür... Psikiyatri hekiminin seanslarýna ne sýklýkta gidildiði ve kullanýlan ilacýn fiyatý da statü açýsýndan fikir vericidir... Malý mülkü düzmüþ, kendine ayýracak zamana kavuþmuþ nisa taifesinde belli aralýklarla depresyona girmeyene adam gözü ile bakmazlar... Olaya ****ist yaklaþmýþ olacaðýz yine ama depresyonun kredi kartý ekstresi ödeyen erkekler açýsýndan zararý katmerlidir... Zira yukarýda bahsettiðimiz iki uçlu duygulaným bozukluðunun iyi ucu da kötü ucu da hatunlarý alýþveriþ yapmaya itebilmektedir...
Dermatoloji
Cilt ve baðlý kýsýmlarýn hastalýklarýný inceleyen bilim dalý. Cildiye.
Dezenfeksiyon
Mikropsuzlatýrma iþlemi.
Dýþ gebelik
Sperm ile döllenen yumurtanýn yani dölütün yuvalanmasý gereken rahim içi yerine baþka bölgelere yerleþmesi. En fazla görülen tüpler içi yerleþim olmakla birlikte karýn zarýna yerleþen ve miada kadar gelebilen gebelikler vardýr.
Diabet
Þeker hastalýðý. Pankreasýn yeterli derecede insülin salgýlayamamasýndan ve salgýlanan insülinin dokularda etkili olamamasýndan kaynaklanan kronik, çeþitli organlarda yýkýcý olabilen bir hastalýktýr.
Difteri Corynebacterium Diphteriae bakterisinin burun, boðaz yaralarý ve lenf dokusunda yerleþmesi ile ortaya çýkan tipik hastalýk. Sadece üst solunum yollarý ile sýnýrlý olmayýp toksinin etki ettiði organlarla alakalý deðiþik belirtiler olabilir. Yaygýn aþýlama ile ortadan kalkmýþ hastalýklardandýr.
Dil
Eðýz boþluðunda yer alan, tatma, yutkunma, ses oluþumu ve hatta mimik oluþumu gibi iþlevleri olan çok hareketli kas yapýsýndaki organ.
Bilindiði üzere bu sözlükteki temel vazifelerimizden birisi de birçok bilimsel gerçeði göz önüne korkmadan koymak... Atalarýmýz "dilin kemiði yoktur" derken üzülerek söylüyorum hata etmiþlerdir.. Dilin kemiði vardýr.. Bir adettir... Dil kökündedir.. Bu kemiðin özelliði de vücutta baþka hiç bir kemikle eklem yapmayan tek kemik olmasýdýr.. O halde söyleyebileceðimiz þey þu olmalýdýr.. Dilin kemiði vardýr, tektir ve delikanlý bir kemik olduðundan baþka kemiklere eyvallahý yoktur..
Dipsomani
Belli aralýklarla aþýrý alkol alma ihtiyacý ile kendini gosteren bir bozukluk.
Disk hernisi
Omurlar arasýnda bulunan ve dýþ kýsmý sert kýkýrdak orta kýsmý yumuþak bað dokusundan oluþan disklerin sinir köklerine baský yapacak þekilde fýtýklaþmasý. En çok bilinen þekli belde olduðundan buna yaygýn olarak bel fýtýðý denmektedir.. Bu doðru olmayýp hadisenin olduðu omurlarý söyleyerek disk hernisi demek en doðrusudur.
Haydi buyrun bir büyük týbbi ya da gayri týbbi insan grubunun maiþet kapýsý olan hastalýða. Beni derinden etkileyen otoyollardaki köprü ve viyadük duvarlarýna yazýlmýþ "bel fýtýðý için arayýn"diyerek verilmiþ cep telefonu numaralarýdýr. Kaç kiþi yoldan sapýp bu telefonun olduðu yere gider, hýrlý mýdýr hýrsýz mýdýr bilemeden kendini, elini ve belini teslim eder bilinmez... Bilinen bir gerçek vardýr ki üzerinde en fazla tedavi uygulanan durumlardan birisi disk hernisidir. En çok duyulanlarýndan sýrasýyla gidelim... Burada yazdýklarýmýzý yapanlar tamamen kendi yaptýklarýndan sorumludur onu da bildireyim...
1. "bele alabalýk sarmak ve iki gün beklemek" , bunun bel fýtýðýný yumuþatarak çözdüðüne inanmak. Bu konudaki püf noktasý balýk kokusundan dolayý çevrenin kiþiden kaçmasý ve bunun sonucu ortaya çýkan depresyondur... aðrý geçer geçmez bilemem...
2. Kýyýlmýþ kuyruk yaðý ve patates püresini karýþtýrýp bele sarmak... ikinci günün sonunda iyi olduðu iddia edilse de faydasýný görenler oldukça mahdut sayýda... Ha üreyen bakterileri soruyorsunuz.. Ona da katlanýn gülüm.
3. Çeþitli bitkisel yaðlarýn karýþýmý ile bölgenin "iþi bilen" birisi tarafýndan ovulmasý ve baþparmak ile baský yapýlmasý... Allah koruya..
4. "Kýrt ettirdi" tedavileri...Efendiiim öncelikle meþhur bir ademe gidilir.. Bu kiþi bir tedavici olup beli aðrýyanlarýn belini, boynu aðrýyanlarýn boynunu kýrt ettirip tedavi eder... En çok uygulanan koltukaltlarýndan geçirilen saðlam bir kemer ya da benzeri bir cisim ile ayaklarý üzerine aðýrlýk konan kiþinin beden üst yarýsýnýn hýzla çekilmesidir... Ne kadar kýtýrdama sesi duyulursa tedavi ya da felç olma þansý o denli büyüktür... Bir de boyun fýtýklarýnda çene altýndan çekme þeklinde yapýlaný da vardýr ki yaptýranlarýn akýllarýna þaþarým...
5. Bilcümle diðer uygulamalar... Aklýnýza gelebilen herþeyi buraya sürerek ya da elektronik akupunkturlardan, masaj aletlerine kadar her çareyi deneyerek geçen yýllar... Hüzün yine hüzün...
Disk hernisinin en iyi yaný da tembellik hakkýnýzýn olmasýdýr... (espri: wahþi) Bel fýtýðým var lafýný bir kez çevreye yaydýktan sonra hiç kimse size "tut þunun ucunu taþýyalým abi" demez...
Dismenore
Adet esnasýnda aðrý duyma. Aðrýlý adet görme.
PMS iþkencesinin temel dayanaklarýndan birincisi ve en önemli olaný...
Dispanser Ayaktan takip ve tedavileri yapýlabilecek hastalarýn ücretsiz ya da az bir ücret karþýlýðý tedavilerinin yapýldýðý saðlýk kurumu. Ülkemizdeki en önemli örnekleri Verem Savaþ ve Sýtma savaþ dispanserleridir..
Disparoni
Kadýnda devamlý aðrýlý cinsel birleþme.
Bazý kendini ve anatomiyi bilmezler hemen "nerede öyle erkek" þeklinde mevzuya dahil olacaklardýr... Lakin konu öncelikle kadýn psikolojisi ile alakalý olup diðer sebepler daha sonra gelir... Kýsacasý tenasül uzuvlarýnýn cesameti ile aðrýlý iliþki arasýnda münasebet pek yoktur... Varsa da "oha" dýr... (espri: wahþi, arif, necmi)
Diþler
Aðýzda alt ve üst çene kemikleri üzerinde dizili, kesme, parçalama, öðütme gibi iþlevleri olan sert yapýlar.
Diyafram
Göðüs boþluðu ile karýn boþluðunu ayýran ana solunum kasý.
Diyaliz
Böbrek iþlevlerinin vücut dýþýnda yarý geçirgen zarlardan kaný geçirme esasýna dayanan aletler yardýmý ile ya da karýn iç zarýndan faydalanarak yapýlmasý.
Diyet (Bkz.Perhiz)
Bkz. Perhiz.
Aslýnda diyet lafý daha çok kullanýlýyor ama ben inat olsun diyerek bilgiyi oraya yazdým.. Bilginize..
Dizanteri
Kalýn barsak tipi ishalin mikroorganizmalar tarafýndan yapýlan þekli.
DNA
Genetik þifrelerin depolandýðý molekül.
Doðum
Diþinin gebelik boyunca taþýdýðý yavruyu zamaný gelince ekleri ile beraber dýþ aleme býrakmasý hadisesi. Ritmik aðrýlarla baþlayan bu olay plasenta (eþ) dýþarý atýlmasýna kadar sürer.
Ýnsanda doðum olayýnýn en önemli noktasý aðrý çekme ve neticesindeki rahatlama halidir... Gebeler genellikle sonundaki mutlu olayýn da etkisi ile aðrýya mutedil tepkiler verir... Ancak çekilen aðrý o denli tarifi zor bir aðrýdýr ki bazýlarýnýn kocalarýna ve doðacak çocuklarýna sövdükleri de vakidir... Ayrýca 4 ve daha yukarý sayýdaki gebeliðinin miadýndakilerde ise çekilen aðrý fazla olmayýp fazla olsa da tanýdýk bir durumdur... Bu gebelerin doðum öncesi baðýrýp çaðýrmalarýný "bir gün yüzü görmedim, ne heriften yüzüm güldü ne de karným sýpasýz kaldý" mealinde anlamak mümkündür...(hocam ****ist falan ama iyi yorum yaptým ya)
Doku
Ayný vazifeyi gören ve bu sebeple birarada bulunan hücreler topluluðu.
Dolama
Parmakuçlarýnda, genellikle de týrnakla temas eden alanda olan þiþ ve aðrýlý irinli enfeksiyon.
Çocuklukta hijyen þartlarýmýz mý kötüydü yoksa sokaktan içeri gelme huyumuz mu yoktu bilemiyorum.. Ama bildiðim birþey var ki çok sýk dolama olurduk. Nasýl da sýzlar ve zonklardý... Hemen her ailede bulunan çok bilen kiþiye gösterildiðinde bunun iyileþme yollarýný bir güzel tarif ederdi... En çok uygulanan tedavi þekli közlenerek yumuþatýlmýþ kuru soðanýn cücüðü çýkartýlarak sýcak sýcak parmaðýn içine sokulmasýydý...Herhalde deriyi inceltiyor ve biraz da ýsý etkisi ile dolamanýn akarak iyileþmesini saðlýyordu... Ýkinci yöntem az çiðnenmiþ lokumun o bölgeye sarýlmasý idi... Bir diðer yöntem oraya eritilmiþ zift akýtýlarak yapýlan müdahaleydi...Ve en bilimsel yöntem de kara merhem ya da diðer adýyla "pommade ichtiyoleé" nin sarýlarak sabaha irinin akmasýnýn saðlanmasýydý...
<<<eðlenceli týp sözlüðü 1>>>
Hybrid-Şeklinde
