İnternet, birçok bilgisayar sistemini TCP/IP protokolü ile birbirine bağlayan dünya çapında yaygın olan ve sürekli büyüyen
bir iletişim ağıdır. İnternet, bilgiye kolay, ucuz, hızlı ve güvenli ulaşmanın ve onu paylaşmanın günümüzdeki en geçerli
yoludur.
Internet Nasıl Ortaya Çıktı?
A.B. Savunma Departmanı bünyesindeki İleri Araştırmalar Projeleri Ajansı (ARPA)'nın 1969 yılında kurduğu ARPAnet
ağı, bugünkü Internet'in ilk çekirdeği olmuştur.
İlk başlarda, ARPA'dan destek alan bilim adamlarının birbirleriyle bilgi iletişiminde bulunmasını amaçlayan ARPAnet,
elektronik haberleşmenin çok geniş bir kullanıcı talebiyle karşılaşmasının ardından değişik bilgisayarların birbirleri ile
bağlanabilmesini sağlayan iletişim protokollerinin geliştirilmesine neden olmuştur.
ARPAnet'in sağladığı avantajları gören diğer ülke bilim adamları da kendi üniversitelerini bu ağa katılmaya zorlamışlardır.
Elektronik bilgi iletişiminin önemini anlayan ticari kuruluşların da ağa katılımlarıyla, internet günümüzdeki büyüklüğüne
ulaşmıştır.
Internet Provider (İnternet Servis Sağlayıcı) Nedir?
İnternet servis sağlayıcısı, kişilere, kurumlara internet servislerini tamamen ya da kısmen belirli bir ücret karşılığında
sunan kuruluşlara verilen addır.
IP Nedir?
İnternete bağlı her bilgisayarın 32 bitten oluşan ve w.x.y.z formatında bir adresi vardır (Mesela 195.174.90.8 gibi). Buna
IP adresi denir.
TCP/IP Nedir?
İnternetin bu kadar yaygınlaşması TCP/IP (Transmission Control Protokol/Internet Protokol) adı verilen ve çeşitli
protokollerden oluşan protokol sayesinde olmuştur. Bu protokolün en büyük özelliği, birbirlerine uyumsuz olan
bilgisayarların dahi sorunsuz bir şekilde bilgi iletişiminde bulunmalarına izin vermesiydi. Bu protokolü kullananların
çeşitli programlarla istenilen bilgiye, dünyanın neresinde olursa olsun ulaşmaları çok kolaydır.
Bilgiler, gönderilecekleri yere "Packet Switched" denilen bir metodla ufak paketlere ayrılmış bir halde gönderilirler.
Paketler gidecekleri yere Router denilen ve "yol gösterici" bir göreve sahip makinelerden geçerek ulaşır. Bu paketler, iki
bölümden oluşurlar. İlk bölümde gidecekleri yerin IP adresi, ikinci bölümde de içerdikleri bilgi bulunur. Router'lar
kendilerine gelen paketi, ilk bölümde yazan IP adrese en yakın Router'a gönderir. Bu sayede birbirinden bağımsız bu
paketler, genellikle aynı Router'ları takip ederek gidecekleri yere ulaşır ve birleşirler.
DNS Nedir?
IP adresi (IP numarası), akılda zor tutulur rakamlardan oluştuğu için, sembolik adres (Domain name) geliştirilmiştir.
Hatırlanması zor IP numaraları yerine, adresledikleri yeri anlatan sözcük ve kısaltmalardan oluşan sembolik adresler ile
istenilen yere ulaşmak çok daha kolaydır.
İşte bu sembolik adresler ile IP adresleri bir tabloda tutup, ikisini birbirine eşleyen program veya bilgisayarlara
DNS (Domain Name Server) adı verilir.
DNS'lerde her adres çeşitli kategoriler altında toplanır. Bunların en yaygınları,
com (Commercial): Ticari kuruluş
edu (Education): Eğitim kuruluşları (Üniversiteler vb)
gov (Government): Hükümet kuruluşları
org (Organization): Ticari kaygı taşımayan kuruluşlar.
Bu kısaltmalar bazı ülkelerde ufak değişikliklere uğrasa da dünya standardı olarak yukarıdaki şekildedirler.
SLIP ve PPP Nedir?
Seri iletişim (¤¤¤¤¤¤ Communication), verilerin tek bir kanal veya hat üzerinden iletilmesini sağlar. Özellikle ardışık
verileri (data bitiş) bir bilgisayar ve bir modem arasında transfer etmekte kullanılır.
SLIP (¤¤¤¤¤¤ Line Internet Protocol) ise, internet protokol verilerinin (IP) seri iletişim teknikleri ile iletimini olanaklı kılan
bir kurallar topluluğuna verilen genel addır. SLIP protokolu, dial-up ya da kiralık hat bağlantılarında kullanılır.
PPP (Point-to-Point Protocol) de, bir tür seri iletişim protokolüdür. Genelde ISP'ler bu protokol üzerinden dial-up İnternet
hizmeti sunmaktadır.
URL Nedir?
URL (Unform Resource Locators), Web Browser'lar içinden bir www servisine ya da diğer bazı internet servislerine
yönlendirme yapan komut formatıdır. Web Browser içinden 'Open URL' ya da 'Open ********' şeklinde bir seçenek
üzerinden uygun URL satırları girilerek;
WWW
FTP
news
gopher
wais
telnet erişimi yapılır.
Freeware, Shareware, Public Domain Gibi Kavramlar Ne Anlama Gelir?
İnternette herkese açık bazı arşivler mevcuttur. Buralarda çok çeşitli bilgiler, çok çeşitli programlar
bulunur (yazılım, software). Bu programları yazan kişiler, kendi programlarını herkesin alıp bedava kullanmasına izin
verirler. Bu tip yazılımlara 'Public Domain" yazılımlar denir. Ancak, bazı durumlarda bu bedava kullanım kısıtlandırılır.
Freeware yazılımlar limitsiz bir şekilde herkes tarafından kullanılabilir. Bu yazılımlar, parayla üçüncü kişilere
satılmamalıdır. Shareware yazılımlarda ise "dene, beğenirsen al" felsefesi geçerlidir. Programı alan kişi, belirli bir
süre (1 ay gibi) kullanır, eğer kullanmaya devam ederse bir miktar para gönderir. Ancak, burada zorlayıcı bir etken yoktur.
WWW Nedir?
WWW, Web, ya da W3 (World Wide Web), yazı, grafik, ses, film gibi pek çok farklı yapıdaki verilere kompakt ve
etkileşimli bir şekilde ulaşmamızı sağlayan bir çoklu hiper ortam sistemidir.
Hiper ortam, bir dokümandan başka bir dokümanın çağırılmasına (navigate) olanak sağlar. Bütün bu farklı yapıdaki veriler
uygun bir standart ile bir arada kullanılıp bir WWW Listeleyicisi'nde (WWW Browser) görüntülenebilir. WWW' in diğer
bir işlevi de,öteki bazı internet servislerini kendi içerisinde barındırmasıdır (ftp, gopher, news, wais gibi).
FTP Nedir?
FTP (File Transfer Protocol) internete bağlı iki bilgisayar arasında karşılıklı dosya aktarımı yapmak için geliştirilen bir
internet protokoldür. Aynı zamanda bu protokolü kullanan programlara da bu ad verilir. FTP protokolü ile dosya aktarımı
yapılırken, iki bilgisayar arasında on-line bağlantı kurulur ve FTP protokolü ile sağlanan bir dizi komutlar yardımıyla iki
bilgisayar arasında dosya alma/gönderme işlemleri yapılır.
FTP yapmak için, bağlanacağımız bilgisayarın internet adresini (numerik ya da sembolik formatta) bağlanacağımız
bilgisayarda ilgili kullanıcı numarası ve şifreyi bilmek yanında bir FTP istemci (client) program gerekmektedir.
Telnet Nedir?
Telnet, İnternet üzerinden başka bir makineye uzaktan bağlanmak için geliştirilen bir TCP/IP protokolü ve bu programlara
verilen genel addır. Bağlanılan makineye girebilmek (login) için orada bir kullanıcı isminizin (user name) olması gerekir.
Telnet yapmak diye bilinen deyim, telnet protokolü kullanan bir program ile internet üzerindeki bir makineye (host)
bağlanmayı ifade eder.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Bilgisayarın Bulunduğu Ortam Nasıl Olmalıdır?
Bilgisayarların bulunduğu ortam; nemden uzak, tozsuz, anti-static ve oda sıcaklığında olmalıdır. Yukarda sıralanan
ortamlar sağlanmazsa bilgisayarların ekonomik ömürleri çok daha kısa olur.
Bilgisayarın Temizliği Nasıl Yapılır?
Bilgisayarın iç temizliği en az altı ayda bir yetkili teknik servisler tarafından yapılmalıdır. Bulunduğunuz bölgede teknik
servis yoksa bu işlemi kendiniz de yapabilirsiniz. Bunun için önce tüm fiş ve kablolar kasadan sökülür, bilgisayar kasası
açılır, açık bir yerde, hiç bir parçasına dokunulmadan hava üfleyen bir kompresör ile içindeki toz temizlenir.
Dış temizlik ise tüm fiş ve kablolar çekildikten sonra bilgisayar temizleme köpükleri veya temizlik deterjanları ile silerek
yapılmalıdır. Bilgisayar içerisine sıvı kaçmamasına dikkat edilmeli ve temizlik bittikten ancak yarım saat kadar sonra
bilgisayar çalıştırılmalıdır.
ton yok = guc yok
devamli ton = guc kaynagi arızalı
devamli kısa ton = arızalı ana-kart
1 uzun = Ram yenileme
1 uzun, 1 kısa = arızalı ana-kart veya ROM-Basic
1 uzun, 2 kısa = video kart hatası veya dip switch (XT icin )
1 uzun, 3 kısa = Ekran kartında hata
1 kısa = Normal Açılış
2 uzun, 1 kısa = monitör adaptör senkro hatası
2 kısa = parity hatası (hafiza-ram toplam)
3 kısa = ilk 64 K RAM hatası
4 kısa = zaman sayacı arızalı
5 kısa = işlemci arızası (prosessor arızalı ) veya vidoe Ram
6 kısa = klavye işlemcisi hatası
7 kısa = Sanal işlemci mode ayar (AT icin)
8 kısa = Video Ram yanlis yazma
9 kısa = ROM bios toplam hatası
Windows XP'de sisteminizin şişmesine neden olabilecek .tmp uzantılı dosyaların sistemin her açılışında kendiliğinden
temizlenmesini istiyorsanız şu yolu izlemeniz gerekecektir. Masaüstünde notepad'i açın. Dosyanın adını temizlik.txt olarak
kaydedin. Eğer File\Wiev menüsünden Dosya Uzantılarını Gizle seçeneğini kaldırmamışsanız kaydedeceğiniz dosyanın
uzantısına txt eklemenize gerek yoktur. Fakat bu özelliği kaldırmışsanız dosya uzantısını mutlaka txt olarak girmeniz
gerekecektir. Aksi takdirde dosyayı açamazsınız. Bu püf noktasını da verdikten sonra yolumuza devam edelim.
Masaüstünde oluşturmuş olduğumuz temizle.txt dosyasını açalım ve sırasıyla şu komutları girelim.
komutunu ilave edebilirsiniz. Cookie'lerin tamamıyla silinmesi hem web sayfalarının açılmasını ağırlaştıracaktır hem de
gerçek anlamda işinize yarayacak zararsız sitelerle olan bağlantınızı sekteye uğratacaktır. Bu nedenle cookie'lerle ilgili
komutu ayrıca verdim. Komutların yazılımı sırasında herhangi bir hataya yer vermemeniz için tüm komutları bu sayfadan;
kopyala, temizle.txt dosyasına yapıştır, yöntemini kullanarak taşımanızda yarar vardır. Tüm bu işlemleri tamamladıktan
sonra dosyanızı kaydederek kapatın ve dosya uzantısını temizle.bat olarak değiştirin. Değiştirdiğiniz dosyanın üzerine fare
ile klikleyin. Kısa bir yükleme peryodu oluşacaktır. Ve en son olarak ta hazırlamış olduğunuz bat uzantılı bu
dosyayı kes/yapıştır seçeneğini kullanarak Windows dizini içerisinde yer alan system32 klasörünün içerisine taşıyın.
Bundan sonra sisteminizin şişmesine neden olacak bu tür gereksiz dosyalar sisteminizin her açılış kapanışında
kendiliğinden temizlenecektir.
Virtual Memory'nin Notu : Biraz eski ama Ms Word kullanmaya yeni başlayanlar için faydalı bir kaynak.-
BAŞLANGIÇ DÜZEYİNDE OLANLAR İÇİN WORD ÇÖZÜMLERİ
Belge Açma :
Belgeleri Word'ün içindeki Aç iletişim kutusundan çok farklı konumlarda açabilirsiniz. Bir belgeyi bilgisayarınızın sabit
diskinde veya bağlantınız olan bir ağ sürücüsü üzerinde açabilirsiniz. Ağınız UNC adresleri desteklediği sürece bir ağ
sunucusuna bağlantınız olmasa bile ağ üzerinde bir belgeyi açabilirsiniz.Şirketinizin bir intraneti varsa veya Internet'e
erişiminiz
varsa (örneğin, bir modeminiz ve bir Internet hizmet sağlayıcısı üzerinden bir Internet hesabınız varsa veya bir şirketteyseniz
ve ağ üzerinden erişiminiz varsa), World Wide Web üzerindeki HTTP bölgesine veya FTP bölgesine yerleştirilmiş belgeyi
açabilirsiniz. Şirketinizin intranet varsa belgeleri orada açabilirsiniz. Internet erişiminin nasıl kurulacağı hakkında bilgi için
Microsoft Office 97 Resource Kit'ine bakın. Office Resource Kit'in nasıl elde edileceği hakkında bilgi için, simgesini
tıklatın. Bilgisayarınızın sabit diskindeki veya yazma erişiminiz olan bir ağ sürücüsündeki belgeler için, özgün olanın yerine
belgenin kopyasını yaratmak ve onunla çalışmak istiyorsanız kopya olarak bir belgeyi açabilirsiniz ve belgenin nerede
konumlandırıldığına aldırmaksızın, özgün belgeyi değiştirmeyeceğinizden emin olmak istiyorsanız belgeyi salt okunur olarak
açabilirsiniz. Dosya menüsünden Sürümler komutunu belgenin birkaç sürümünü kaydetmek için kullanıyorsanız geriye
dönebilir ve önceki bir sürümü açabilirsiniz.
Dosyayı açtığınızda başlayacak olan programı değiştirmek :
Windows içindeki bir çok dosya türü belirli bir program tarafından açılmak üzere kayıtlıdır. Örneğin, bir metin belgesini
açmak istediğinizde Not Defteri başlar. Bir dosyayı açtığınızda başlayacak olan programı değiştirebilirsiniz.
1- Bilgisayarım veya Windows Gezgini içinden Görünüm menüsünü tıklattıktan sonra Seçenekler'i tıklatın.
2- Dosya Türleri sekmesini tıklatın.
3- Kayıtlı dosya türleri kutusundan farklı bir programla açmak istediğiniz dosya türünü tıklatın.
4- Düzenle'yi tıklatın.
5- Eylemler kutusundan Aç'ı tıklatın.
6- Düzenle'yi tıklatın.
7- Eylemi gerçekleştirmek için kullanılan uygulama kutusuna seçili dosya türündeki dosyaları açmak için kullanma
istediğiniz programın yolunu yazın veya klasör listesinden yolu seçmek için Gözat'ı tıklatın.
Not: Tüm kayıtlı dosya türlerinin Aç eylemi yoktur.
Sık Kullanılanlar klasörüne klasör veya dosya klasörü ekleme :
1- Aç simgesini tıklatın.
2- Bak kutusundan kısayol yaratmak istediğiniz dosya veya klasörü içeren sürücüyü tıklatın.
3- Kısayol yaratmak istediğiniz dosya veya klasör Bak kutusunun altındaki kutuda görünürse, seçmek için bu dosyayı veya
klasörü tıklatın. Eğer kutuda görünmezse, çift tıklatarak üst klasörü sıra düzeninde açın ve istediğiniz dosya veya klasör
kutuda görününceye kadar klasörleri bu sıradüzende açmaya devam edin. Seçmek için bu dosyayı veya klasörü tıklatın.
4- Önce Sık Kullanılanlara Ekle simgesini, sonra Seçilen Öğeyi Sık Kullanılanlara Ekle'yi tıklatın. İpuçları Aç iletişim
kutusunda açılmış olan klasörü Sık Kullanılanlar klasörüne eklemek için, önce Sık Kullanılanlara Ekle simgesini,
sonra 'Şu Anki Klasör'ü Sık Kullanılanlara Ekle'yi tıklatın. Favori bir dosya veya klasör açmak için önce Bakılacak Sık
Kullanılanlar simgesini tıklatın, sonra istediğiniz dosya veya klasöre giden kısayolu çift tıklatın.
Çok sayıda dosya seçme :
Aç iletişim kutusunda bitişik olmayan dosyaları seçmek için bir dosya adı tıklatın. CTRL tuşunu basılı tutun ve her bir ek
dosyanın adını tıklatın. Aç iletişim kutusunda bitişik olan dosyaları seçmek için sıradaki ilk dosyanın adını tıklatın. ÜST
KARAKTER tuşunu basılı tutun ve son dosyanın adını tıklatın.İpucu İstemediğiniz bir dosyayı seçerseniz, CTRL tuşunu
basılı tutun ve dosyanın adını yeniden tıklatın
Yeni belge oluşturma :
1- Dosya menüsünden Yeni'yi tıklatın.
2- Yeni, boş bir belge yaratmak için önce Genel sekmesini tıklatın, sonra Boş Belge simgesini çift tıklatın.Bir şablona veya
sihirbaza dayalı belge yaratmak için önce yaratmak istediğiniz belge türünün sekmesini tıklatın, sonra istediğiniz şablon veya
sihirbazın adını çift tıklatın. İpucu Varsayılan şablona dayalı yeni belge yaratmak için Yeni simgesini tıklatın.
Not: Yeni iletişim kutusunda istediğiniz şablonu veya sihirbazı görmüyorsanız, Microsoft Word şablon ve sihirbazlarının
tam listesini görüntüleyebilir ve istediklerinizi yükleyebilirsiniz. Daha fazla bilgi edinmek için simgesini tıklatın.
İç yazışma oluşturma
İç Yazışma Sihirbazı, dağılım listeleri yaratmanıza, iç yazışmalarınızı biçimlendirmenize ve başlıklar ve sık sık kullanılan
başka öğeler tarih, konu ve yazan kişinin baş harfleri gibi eklemenize yardımcı olarak, hızlı bir biçimde iç yazışma
yaratmanızı sağlar. Sihirbaz aynı zamanda, iç yazışmayı elektronik posta veya faksla göndermenize yardımcı olur. Öğeleri
elektronik posta veya faksla göndermeniz için bilgisayarınızın bu hizmetleri desteklemesi gerekmektedir.
1 Dosya menüsünden Yeni'yi tıklatın.
2 İç Yazışmalar sekmesini tıklatın.
3 İç Yazışma Sihirbazı'nı çift tıklatın.
4 Sihirbazdaki adımları izleyin.
Not: İç yazışmaları hızlı bir biçimde yaratmak için iç yazışma şablonlarından herhangi birini de kullanabilirsiniz.
Belgeleri Kaydetme :
Üzerinde çalıştığınız etkin belgeyi, yeni de olsa veya önceden var olsa da kaydedebilirsiniz. Tüm açık belgeleri bir anda
kaydedebilirsiniz. Ayrıca etkin belgenin bir kopyasını farklı bir adda veya farklı bir konuma kaydedebilirsiniz Bir belgeyi
başka bir program içinde kullanmak için, başka bir biçimde kaydedebilirsiniz. Örneğin, bir Word belgesini Word'ün eski
sürümlerinde, Microsoft Works'te veya WordPerfect'te okuyabilmek için, başka bir dosya biçiminde kaydedebilirsiniz.
Ayrıca farklı bir programda farklı bir dosya biçiminde yaratılan bir belgeyi Word içinde açabilir, üzerinde çalışabilir ve
sonra özgün biçimiyle kaydedebilirsiniz. Örneğin, bir WordPerfect belgesini açabilir, Word içinde değişiklikler yapabilir ve
sonra Word veya WordPerfect biçiminde kaydedebilirsiniz. Dosya biçimini değiştirmeden bir belgeyi farklı bir dosya
biçimi uzantısıyla kaydedebilirsiniz. Örneğin, bir Word belgesini .abc uzantısıyla kaydedebilirsiniz.
Word, programın kilitlendiği (yanıt vermeyi durdurduğu) veya elektrik kesintisi durumlarında belgeleri kurtarabilmek için,
belgeleri otomatik kaydetmek üzere ayarlanabilir. Otomatik Kaydet özelliği etkinleştirildiğinde, bir belgeye yaptığınız
değişiklikler, Otomatik Kaydet'in her kaydetme aralığında bir kurtarma dosyasına kaydedilir. Örneğin, Otomatik Kaydet'i her
5 dakikada bir kaydetmek üzere ayarladıysanız, 10 dakikada bir kaydetmeye göre ayrıntılı bilgi kurtarabilirsiniz.Otomatik
Kaydet'in etkinleştirilmesiyle, açık belgeleriniz varken Word kilitlendiğinde (yanıt vermeyi durdurduğunda) ve
bilgisayarınızı yeniden başlatmanız gerektiğinde, Word'ü yeniden başlattığınızda kurtarma dosyaları otomatik olarak açılır.
Kurtarma dosyalarındaki bilgiler, Otomatik Kaydet'in belgeleri en son kaydettiği andaki bilgileri yansıtır. Otomatik Kaydet,
belgelerinizi düzenli kaydetmenizin yerini tutamaz. Belgeyi kaydettiğinizde veya kapattığınızda kurtarma dosyası silinir.
Belgenizi her kaydettiğinizde otomatik olarak bir yedeğinin kaydedilmesini sağlamak için Word'ü ayarlayabilirsiniz. Yedek
kopya size bir önceki kopyayı sağlar, böylece kaydedilen geçerli bilgilerle bundan bir önce kaydedilen bilgilere sahip
olursunuz. Bir belgenin birden çok sürümünü aynı dosya içine kaydedebilirsiniz. Bir belgenin birden çok sürümünü
kaydettikten sonra, geriye dönüp eski sürümleri gözden geçirebilir, açabilir, yazdırabilir ve silebilirsiniz.
Sık kullanılanlar klasörüne klasör veya dosya kısayolu ekleme :
1- Aç simgesini tıklatın.
2- Bak kutusundan kısayol yaratmak istediğiniz dosya veya klasörü içeren sürücüyü tıklatın.
3- Kısayol yaratmak istediğiniz dosya veya klasör Bak kutusunun altındaki kutuda görünürse, seçmek için bu dosyayı veya
klasörü tıklatın. Eğer kutuda görünmezse, çift tıklatarak üst klasörü sıra düzeninde açın ve istediğiniz dosya veya klasör
kutuda görününceye kadar klasörleri bu sıradüzende açmaya devam edin. Seçmek için bu dosyayı veya klasörü tıklatın.
4- Önce Sık Kullanılanlara Ekle simgesini, sonra Seçilen Öğeyi Sık Kullanılanlara Ekle'yi tıklatın.
İpuçları
• Aç iletişim kutusunda açılmış olan klasörü Sık Kullanılanlar klasörüne eklemek için, önce Sık Kullanılanlara Ekle
simgesini, sonra 'Şu Anki Klasör'ü Sık Kullanılanlara Ekle'yi tıklatın.
• Favori bir dosya veya klasör açmak için önce Bakılacak Sık Kullanılanlar
simgesini tıklatın, sonra istediğiniz dosya veya klasöre giden kısayolu çift tıklatın.
Belgeleri Kaydetme :
Dosya menüsündeki Aç iletişim kutusu sabit diskinizdeki veya herhangi bir ağdaki dosyaları aramanıza yardım eder. Bir
dosyayı dosya adı, türü veya son değişiklik tarihi ya da dosya içindeki metin veya dosya özellikleri aracılığıyla
arayabilirsiniz. Bir dosyayı yazar, konu veya başlık gibi belirli dosya özellikleri aracılığıyla veya yaratma tarihi gibi metin
olmayan dosya özellikleri aracılığıyla aramak için Gelişmiş'i tıklatabilirsiniz. Dosya özellikleri, dosyayı tanımlamaya
yardımcı olan dosya hakkındaki ayrıntılardır, örneğin, tanımlayıcı bir başlık, yazar adı, konu ve konuları tanımlayan anahtar
sözcükler veya diğer önemli bilgiler.
Dosya boyutu, yaratma tarihi ve dosya türü gibi bazı dosya özellikleri, dosya yarattığınız zaman otomatik olarak eklenirler.
Tanımlayıcı başlık veya dosyayı tanımlayan anahtar sözcükler gibi ek dosya özelliklerini girebilir ve sonra bu bilgiyle
dosyayı arayarak onu hızlı biçimde bulabilirsiniz. Dosya bulmak için kullandığınız arama ölçütlerini isteğinize göre
değiştirip silebilirsiniz veya kaydedebilirsiniz. Aç iletişim kutusunda dosya aramayı hızlandırmak için Office, Windows
Denetim Panosu'ndan Hızlı Bul simgesini çift tıklattığınızda devreye giren kullanım olan Hızlı Bul'u içerir. Hızlı Bul dosya
aramayı hızlandırmak için içerik veya özellikler ya da her ikisine bağlı dizinler yaratır. Hızlı Bul'u kullanma hakkında bilgi
edinmek için Hızlı Bul iletişim kutusundaki Yardım'a başvurun.
Dosya içeriğini ve özelliklerini önizleme :
1 Aç simgesini tıklatın.
2 Bak kutusundan görüntülemek istediğiniz dosyayı içeren sürücüyü tıklatın.
3 Klasör listesinden istediğiniz dosyayı içeren klasör açılana kadar klasörleri çift tıklatın.
4 İstediğiniz dosyayı tıklatın.
5 Dosyanın içeriğini onu açmadan önce görüntülemek için, Önizleme simgesini tıklatın.
Dosya boyutu ve son değişme veya yaratma tarihi gibi dosya özelliklerini görüntülemek için, Ayrıntılar simgesini tıklatın.
Konu ve istatistikler gibi dosya özelliklerini görüntülemek için, Özellikler simgesini tıklatın.
Dosyaları özellikleriyle görüntülemek için Microsoft Outlook'u kullanma :
Bu yordamı gerçekleştirmek için Microsoft Office 97 veya Microsoft Outlook 97'yi yüklemiş olmanız gerekir. Outlook'u,
dosyaları bir tabloda özellikleriyle görüntülemek için kullanabilirsiniz. Örneğin, Belgelerim klasöründeki dosyaları Dosya
Adı, Yazar, Tür, Dosya Boyutu, Değişme Tarihi ve Anahtar Sözcükler ile görüntülemek.
1 Görünüm'ü açın.
2 Görünüm çubuğundan, Diğer grubunu tıklatın.
3 Bilgisayarım simgesini tıklatın.
4 Görüntülemek istediğiniz dosyaları içeren sürücüyü çift tıklatın.
5 Görüntülemek istediğiniz dosyaları içeren klasörü çift tıklatın.
6 Şu Anki Görünüm kutusunda Ayrıntılar'ı tıklatın.
7 Tabloya dosya özelliği eklemek veya kaldırmak için Görünüm menüsünden Alanları Göster'i tıklatın.
İpucu : İstediğiniz klasörü hızlı bir biçimde bulmak için, Klasör Listesi'ni kullanın. Klasör Listesi görüntülenmezse, Klasör
Listesini Göster/Gizle simgesini tıklatın.
Belge Haritası'nı kullanarak gezinme :
Belge Haritası, belge başlıklarının anahattını gösteren ayrı bir penceredir. Belgeler arasında kolayca gezinmek ve
konumunuzu izlemek için Belge Haritası'nı kullanabilirsiniz. Örneğin, belgenin ilgili kısmına atlamak için Belge
Haritası'ndaki bir başlığı tıklatın. Word Belge Haritası'nı otomatik olarak çevrimiçi düzen görünümü içinde görüntüler,
ancak siz Belge Haritası'nı istediğiniz başka görünümlerin içinde de görüntüleyebilirsiniz.
1 Belge Haritası'nı tıklatın.
2 Belge Haritası içinden gitmek istediğiniz başlığı tıklatın.
Word başlığı sayfanın en üstünde görüntüler. Başlık, belge içindeki konumunuzu göstermek için Belge Haritası içinde
vurgulanır.
İpuçları :
• Belge Haritası içinde görüntülemek için detay düzeyini seçebilirsiniz. Daha fazla bilgi için, simgesini tıklatın.
• Belge Haritası'nın boyutunu ayarlamak için, önce pencerenin sağ kenarını işaret edin. İşaretçi şekline dönüştüğünde, sağa
veya sola sürükleyin. Başlıklarınız Belge Haritası içine sığamayacak kadar uzunsa pencereyi yeniden boyutlandırmanız
gerekmez, başlığın tamamını görmek için yalnızca işaretçiyi kısa bir süre için başlığın üzerinde tutun.
• Belge Haritası'nı kapatmak için, Belge Haritası'nı veya pencerenin sağ kenarını çift tıklatın.
Metni otomatik olarak veya elle heceleme:
Belgelerinize daha berrak ve profesyonel bir görünüm vermek için heceleme özelliğini kullanın. Örneğin, iki yana yaslı
metinde aralıkları veya "beyaz boşlukları" ortadan kaldırmak veya dar sütunlarda çift satır uzunluklarını korumak için metni
heceleyin.Metni otomatik olarak veya elle heceleyebilirsiniz. Elle heceleme yaparsanız, Word heceleme yapılacak
sözcükler için metni taradıktan sonra size tire isteyip istemediğinizi ve onun nereye konulacağını sorar. Heceleme üzerinde
daha fazla denetim sağlamak için, seçmeli tireler ve bölünmez tireler kullanabilirsiniz. Bir sözcük veya
tümceciğin ("üstbilgi" gibi), satır sonuna geldiğinde nereden kesildiğini (örneğin, "üst-bilgi") denetlemek için seçmeli tire
kullanın. Hecelenmiş bir sözcük veya tümceciğin ("MS-DOS" gibi) satır sonuna geldiğinde kesilmesini engellemek için
bölünmez tire kullanın.
Hataları geri alma :
1 Geri alabileceğiniz son hareketlerin bir listesini görmek için Geri Al simgesinin yanındaki oku tıklatın.
2 Geri almak istediğiniz hareketi tıklatın. Hareketi göremiyorsanız, liste boyunca kaydırın. Bir hareketi geri aldığınızda,
listedeki o haretin üstündeki tüm hareketleri de geri almış olursunuz. İpucu Bir hareketi daha sonra geri almamaya karar
verirseniz, Yinele simgesini tıklatın.
Doğru yazım ve dilbilgisi :
Dilbilgisi denetimi yalnızca İngilizce için geçerli bir özelliktir. Word yazım ve dilbilgisini denetlemek için iki yol sunar:
• Siz yazdıkça, Word otomatik olarak belgenizi denetleyip olası yazım ve dilbilgisi hatalarının altını çizebilir. Bir hatayı
düzeltmek için bir kısayol menüsünü görüntüleyin ve ardından istediğiniz düzeltmeyi seçin.
• Belge yaratmayı tamamladığınızda Word'ün belgedeki yazım ve dilbilgisi hatalarını aramasını sağlayabilirsiniz. Word
olası bir hata bulduğunda onu düzeltip denetlemeye devam edebilirsiniz.
Word belgesine grafik ekleme :
Ekle menüsünden Nesne'yi tıklatarak grafik yarattıktan sonra Microsoft Graph 97'yi seçtiğiniz zaman, Microsoft Graph, veri
sayfası adı verilen tabloda bir grafik ve onunla ilişkili verileri görüntüler. Veri sayfası, kendi satır ve sütun etiketlerinizle
verilerinizi nereye yazacağınızı gösteren örnek bilgileri sağlar. Grafiği bir kez yarattıktan sonra veri sayfasına verilerinizi
girebilir, metin dosyasından veya Lotus 1-2-3 dosyasından veri alabilir, Microsoft Excel çalışma sayfası alabilir veya başka
bir programdan veri kopyalayabilirsiniz. Aynı zamanda Word'de tablodan grafik yaratabilir veya Word belgenize Microsoft
Excel'den grafik ekleyebilirsiniz.
Belge içindeki otomatik harf sayısı
Word belgelerinin içinde belli bir yere belgenin içerisinde kaç tane harf bulunduğunu yazdırmak istiyorsanız basit bir alan
formülü kullanarak bunu başarabilirsiniz. Önce fare imlecini harf sayısının görüntülenmesini istediğiniz yere getirin. Daha
sonra Ekle menüsünden Alan komutunu çalıştırın. Ekrana gelecek olan diyalog kutusunun sol tarafında BELGE BİLGİSİ sağ
tarafından da NUMCHARS seçeneğini seçin. Tamam düğmesine bastığınızda imlecin bulunduğu konuma belge içindeki
karakter sayısı yazılacak. Belgeye yeni bir şeyler yazdıktan sonra kaç karakter ettiğini görmek için bu sayının üzerine sağ
fare düğmesi ile tıklayarak ekrana gelecek olan menüden Alanı Güncelleştir komutunu çalıştırmanız yeterlidir.
Word'de tablo hazırlama
Word’ün tablolama özelliği oldukça etkileyicidir ama yine de pek çok eksik yanı var. En çok karşılaşılan sorunlardan biri
de tabloları hizalarken çıkabilir. Burada bahsedilen, hücrelerin içerisindeki yazıların değil de tablonun kendisinin
hizalanması.Word’de tablodaki sütun genişliklerini değiştirdikçe diğer sütunlar ona göre değişir. Eğer en dışta bulunan
sütunların genişliklerini değiştirirseniz tablonun yeri de ona göre değişir. Bu yüzden tüm tabloyu sayfada ortalamak zor
olabilir. İşin doğrusu bunu gerçekleştirmenizi sağlayan seçenek de pek tahmin edilemeyecek bir yerdedir. Bu işlemi, tabloyu
işaretleyip Table (Tablo) menüsündeki Cell Height and Width (Hücre yüksekliği ve genişliği) komutunu çalıştırdığınızda
açılan diyalog kutusundaki Alignment (Hizalama) seçenekleriyle gerçekleştirebilirsiniz.
Word'de düzeltmeler
Eğer bir metin üzerinde düzeltmeler yaptıktan sonra, bu düzeltmeleri daha sonra görüntülemek istiyorsanız, bu Word’ün
bize sunduğu özellikler içinde var. Düzeltmeye başlamadan önce Tools/Revisions altındaki Mark Revisions While Editing
kutusunu işaretlerseniz, bundan sonra yapacağınız tüm değişiklikler doküman üzerinde görüntülenecek. Sildiğiniz kısımların
üzeri çizilecek, yaptığınız eklemeler ise altı çizili olarak gösterilecektir. Bu arada nerede düzeltme olduğunu görmenizi
kolaylaştırmak için değişiklik yapılmış paragrafların yanında da bir çizgi belirecektir. Eğer çok düzeltme varsa oldukça
karışık bir görüntüye sebep olabilir. Düzeltmelerin biçimini ise Tools/Options’daki Revisions sekmesinde
değiştirebilirsiniz.
Baskısı yapılan dosyanın isminide bastırma :
Bir belgenin yazımını bitirdikten sonra son sayfanın en sonuna gelin ve birkaç kere enter'a basarak ana metinden bir miktar
uzaklaşın. Ekle menüsünden Alan komutunu çalıştırın. Ekrana bir diyalog kutusu gelecektir. Bu diyalog kutusunun
Kategoriler bölümünde "Belge Bilgisi", Alan Adları bölümünde ise "Dosya Adı" seçimini yapın. Alan Kodları bölümüne
gelin ve DOSYA ADI yazan metnin sol tarafına bir boşluk bırakarak /p parametresini ekleyin. Tamam düğmesine basın.
Tamam düğmesine bastığınızda belgede imleci bıraktığınız konumdan itibaren tam rehber ve sürücü adıyla birleşik olarak
dosya adı yazılacaktır.
Word ve resim yazıları :
Word içinde kullanılan bir resmin üzerine yazı bindirmek için ilk önce resmi çerçeve içerisine almalısınız. Bunun için de
önce resmi seçili duruma getirmeli, daha sonra da Ekle menüsünden çerçeve komutunu çalıştırmalısınızaha sonra belge
içinde bir yerlere resim üzerine yazmak istediğiniz yazıyı girin. Bu yazının tamamını seçili duruma getirin. Fontunu ve
rengini ayarlayınaha sonra yazı seçili durumdayken yine Ekle menüsünden Çerçeve komutunu çalıştırarak bu yazının
etrafına da çerçeve ekleyin. Artık yazıyı fare ile taşıyarak resmin üzerinde istediğiniz bir yere bırakabilirsiniz. Word, yazı
etrafına çerçeve eklendiğinde default olarak ince siyah bir çerçeve kenarı kullanır. Eğer bu çerçeve kenarının görünmesini
istemiyorsanız fare imlecini çerçevenin üzerine getirin, sağ fare düğmesine basın. Açılacak olan menüden "Kenarlıklar ve
Gölgeleme" komutunu çalıştırın. Ekrana gelecek olan diyalog kutusunda "Önceden Belirlenenler" bölümünde "Yok" seçimini
aktif hale getirin. Yazının çerçevesi kaldırılacaktır. Word ile örnek bir çalışma aşağıda görülmektedir.
Makro nedir ?
Makrolar bir işlem için kullanmanız gereken çok sayıda komutu tek bir komutla yapmanızı sağlar. Bu makrolar, Word Basic
denilen bir dilin komutları kullanılarak yazılabilir. Ancak çok karmaşık makrolar istemiyorsanız, bu işin kolay bir yolu var:
Makroyu yaratmak için Tools menüsünden macro’yu çalıştırmak; makroya bir isim verdikten sonra aynı kasetçalarlarda
olduğu kayıt tuşuna basıp komutları normalde olduğu gibi art arda vermek yeterlidir. Makroyu bir isim altında kaydetip
menülere veya araç çubuğuna atayabilir ve artık tek bir fare tıklamasıyla bu komutlar silsilesini çalıştırabilirsiniz.
Dosyaları birleştirmek :
File-New komutunu kullanarak yeni bir belge açın. Daha sonra Insert menüsünden File komutunu çalıştırın. İlk belgenizi
bulun ve Ok düğmesine basarak bunu boş belgeye ekleyin. Belgeye yeni bir ad vererek sabit diskinize kaydedin. "Ne olur ne
olmaz" diyerek her dosya ekledikten sonra yeni dosyanızı kaydedin. Bu işlemi elinizdeki diğer altı dosyayada yaptığınızda
elinizde istediğiniz belgelerin birleşiminden oluşmuş bir belge olacaktır Insert-File komutu ile bir belge eklediğinizde imleç
otomatik olarak son eklediğiniz belgenin sonuna kayacaktır. Bu yüzden her seferinde klavyeyi kullanarak satırın en sonuna
gitmek zorunda kalamayacaksınız.
Uzun belgelere yer :
MS Word' de uzun belgelerle çalışıyorsanız, belge içinde sık sık göz attığınız yerlere Yer İmi (bookmark) koymak oldukça
kullanışlı olabilir. Örneğin raporunuzu yazarken 25. sayfanın ortalarındaki tabloya sık sık bakma gereği duyuyorsunuz
diyelim. Ancak her seferinde bu tabloyu aramak zorunuza gidiyor. O halde imeci 25.sayfadaki tablonun başına getirin ve
Düzen * Yer İmi (Edit * bookmark) komutuna tıklayın. Karşınıza çıkan dialog kutusunda Yer İmi adlı bölmesine bir isim
girip (örneğin Yıllık Bütçe) CTRL+ALT+G tuşlarına basın. Karşınıza gelen Git dialog kutusunda gidilecek yer bölmesine
Yer İmi'adını girin bölmesinde ise "Yıllık bütçe" yi seçin. Yıllık bütçe tablonuz karşınızda...
Word'de Şablon oluşturmak :
Peki antetli kağıtlarlarınızı Word de yazmayı düşündünüz mü? Bunun için önce boş bir belge açın ve görünüm (View)
menüsünden Üstbilgi/Altbilgi (header/footer) komutuna tıklayın; karşınıza üstbilgi alanı gelecektir. Bu alanda antetinizi
istediğiniz gibi hazırlıyabilir, hatta BMP resimler bile koyabilirsiniz. Aynı şekilde alt bilgi (footer) alanına da geçiş yapıp
yeni şeylerde ekleye bilirsiniz. antetli kağıdınızı tamamladığınızda Dosya * Farklı kaydet (File * SaveAs) komutuna tıklayın.
Karşınıza çıkan diyalog kutusunun "Kayıt türü" (File type) bölmesinden Belge şablonu (Document Temlate) seçin.
Şablonunuza bir isim verip kaydedin. Artık yeni bir antetli sayfa açmak istediğinizde Dosya * Yeni (File * New) tıklaya
bilir ve açılan diyalog kutusunda yeni yarattığınız şablonu seçebilirsiniz.
Word Kısayolları :
ctrl + Yukarı ok ekleme noktasını bir önceki paragrafın başına götürür.
ctrl + Aşağı ok Ekleme noktasını bir sonraki paragrafın başına götürür.
home Ekleme noktasını satır başına götürür.
end Ekleme noktasını satır sonuna götürür.
ctrl + home Ekleme noktasını belgenin başına götürür.
ctrl + end Ekleme noktasını belgenin sonuna götürür.
F4 Bir önceki işlemi tekrarlar.
ctrl + b (ctrl + k) Seçili metni normalse koyu, koyuysa normal duruma getirir.
ctrl + ı (ctrl + t) Seçili metni normalse italik, italikse normal hale getirir.
ctrl + u (ctrl + a) seçili metni normalse altıçizili, altı çizili ise normal hale getirir
ctrl + + seçili metni normalse üslü, üslüyse normal hale getirir.
ctrl + = Seçili metni normalse köklü, köklüyse normal hale getirir.
ctrl + e (ctrl + r) Paragrafı ortalar.
ctrl + j (ctrl + d) Paragrafı her iki yana ortalar.
ctrl + l Paragrafı sola yaslar.
ctrl + r (ctrl + g) paragrafı sağa yaslar.
ctrl + f Düzen * Bul komutunu çalıştırır.
ctrl + h Düzen * Değiştir komutunu çalıştırır.
ctrl + p Yazdır diyalog kutusunu açar.
ctrl + boşluk seçili alanın yazıtipi biçimini öndeğer yazı tipine dönüştürür.
ctrl + enter Sayfa arası verir.
ctrl + shift +boşluk Sözcükleri ayırmadan boşluk verir.
ctrl + a (ctrl + b) Tüm metni seçer.
shift + F12 Belgeyi kaydeder.
F7 Yazılım klavuzu.
F5 Git diyalok kutusu açar.
F8 + . Bir sonraki noktaya kadar olan alanı seçer.
ctrl + backspace İmecin solundaki sözcüğü siler.
ctrl + del İmecin sağındaki sözcüğü siler.
Not:Paran¤¤¤ içindeki komutlar sadece Türkçe Word için geçerlidir.
Belgeler arasında hızlı geçiş yapmak :
Kullandığınız kelime işlem programında açık olan belgeler arasında hızlı geçiş yapmak mı istiyorsunuz? Word programında
açık belgeler arasında Ctrl-F6 tuşlarını kullanarak ileriye, Ctrl-Shift-F6 tuşlarını kullanarak da geriye doğru geçiş
yapabilirsiniz.
Bir metni diğer bir metinle formatlamak :
Bunu yapmak oldukça kolay. Bütün yapacağınız önce istediğiniz formatı taşıyan metni seçmek ve ctrl-c tuşlarına basarak
panoya kopyalamakaha sonra bu metnin formatını uygulamak istediğiniz metin parçasını seçili duruma getirin. ctrl-shift-V
tuşlarına basın. Birinci metnin formatının aniden ikincisine uygulandığına şahit olacaksınız.
Farklı Yazdır simgesi :
Araç çubuğundaki standart Yazdır ikonu, Yazdır diyalog kutusundaki default ayarları kabul ederek belgeyi yazıcıya
gönderir. Elbette Dosya*Yazdır komutunu da simge haline getirebilirsiniz. Bunun için önce araç çubuğu üzerine sağ tuşla
tıklayıp açılan menüden Özelleştir’i (Customize) seçin. Açılan diyalog kutusunda Kategoriler listesinde aşağılara doğru
inerek Tüm Komutlar seçeneğinin üzerine tıklayın. Yan tarafta Komutlar başlıklı bir liste daha görünecek. Burada FilePrint’i
bulun ve fare ile araç çubuğu üzerine sürükleyip bırakın. Araç çubuğunda eski Yazdır simgesi ile tıpatıp aynı, ancak Yazdır
diyalog kutusunu açan bir simgesi oluşacak. Eskisinin kalmasını istemiyorsanız "alt" tuşunu basılı tutarken ikonu fare ile
sürükleyip araç çubuğu dışına bırakmanız yeterli.
Word'un default ayarının değiştirilmesi :
Biçim menüsünden Yazıtipi komutunu çalıştırın. Burada default olarak kullanmak istediğiniz fontu, puntoyu ve stili
belirleyin. Geçerli düğmesine basın. Ekrana NORMAL şablonunun değiştirileceği mesajı gelecek. Onaylayın. Artık yeni
Word belgelerinizin hepsinin fontu burada ayarlamış olduğunuz font olacaktır.Böylece yeni bir belge açtığınızda
değiştirdiğiniz bütün ayarlar otomatik gelmiş olacaktır.
Sayfa numaralarına öncü:
Word 6.0 ve Word 95’de alt alta dizdiğiniz konu başlıkları ile sayfa numaraları arasının noktalar ile doldurulmasını
istiyorsanız bunu tek bir komutla ve hizaları bozmadan yapmak mümkün. Önce konu başlığını yazın. Sonra cetvelde sayfa
numarasının görünmesini istediğiniz yere tıklayarak bir sekme işareti koyun. Her başlığı yazdıktan sonra Tab tuşuna basıp
karşılık gelen sayfa numaralarını da yazın. Tüm satırları yazdıktan sonra bu satırları seçili duruma getirin; ancak seçili alan
satırların dışına taşmasın. Son olarak Biçim * Sekmeler komutunu seçip Öncü bölmesinden istediğiniz nokta veya çizgi
formatına çift tıklayın.
Büyük Düğmeler :
Monitörünüzü 800x600 veya daha yüksek çözünürlüklerde kullanıyorsanız Araç Çubuğu’ndaki düğmeler size çok küçülmüş
gelebilir. Bu düğmeleri Word 6 ve Word 95’de değiştirmenin bir yolu var: Araç Çubuğu’nun üzerine sağ fare tuşu ile
tıklayın. Menüden Araç Çubukları’nı seçin. Büyük Düğmeler seçeneğini işaretleyin. Bu diyalog kutusunda düğmelerinizdeki
renkleri kaldırmak için Renkli Düğmeler seçeneğindeki işareti de kaldırabilirsiniz. "Peki bu ne işe yarayacak?" diyorsanız,
düğmelerdeki renk, 3 boyutlu diyalog kutuları gibi ufak detayların birleşerek Word’ün performansını etkilediğini
hatırlatalım. Üç boyutlu diyalog kutularını iki boyutlu hale getirme seçeneği sadece Word 6’da vardır. Bu
seçeneği (3D dialog and display effects) Tools*Options komutu ile açılan diyalog kutusunun View bölmesine bulabilirsiniz.
Word'ün kırmızı alt çizgilerinden kurtulmak :
Bu alt çizgilerin nedeni ilgili sözcüğün o anda belge için seçili olan dilin yazım kılavuzunda bulunmaması veya yanlış
yazılmış olması. Önce hangi dili kullandığınızı bilin. Bunun için belgenin tümünü seçili hale getirin (kısayol tuşu ctrl-b) ve
Araçlar menüsünden Dil komutunu çalıştırın. Bu komutu çalıştırdığınızda ekrana gelecek olan liste kutusunda o anda aktif
olan dil gösterilecektir. Yazıyı yazdığınız dili seçin (örneğin Türkçe veya İngilizce). Daha sonra Tamam düğmesine basıp
belgenize geri dönün. Artık altı çizili harfler o dilin kurallarına göre yanlış yazılmış veya Word’ün içinde o dil için
eklenmiş olan sözcük listesinde olmayan kelimelerdir. Bu işlem arka planda yapıldığı için oldukça yararlıdır. Yazı yazarken
hatalarınızı anında yakalar ve düzeltebilirsiniz.Yine de bu kırmızı çizgilerden tamamen kurtulmak istiyorsanız, yine bütün
belgeyi seçili duruma getirin. Araçlar menüsünden Dil komutunu çalıştırın. Gelen listede (sağlama yok) seçeneğini aktif hale
getirin ve Tamam düğmesine basın. Artık kırmızı çizgiler yolunuza çıkmayacaktır.
Paragrafları iteklemek :
Bir veya birden fazla paragrafı da itekleyebilirsiniz. Bunu yapmak için itekleyeceğiniz paragrafın birinci satırının önüne
gelin veya birden fazla paragraf itekleyecekseniz bu paragrafları seçili duruma getirin. ctrl-m tuşları ile paragrafları sağa
doğru itekleyebilirsiniz. Eğer sola almak isterseniz ctrl-shift-m tuş kombinasyonunu kullanın. Asılı girintileri yerinden
oynatmak için ise ctrl-t veya ctrl-shift-t tuş kombinasyonlarını kullanabilirsiniz.
Word'de Sayfaları dikey olarak ortalamak :
Word’de bir belgeyi kağıt üstünde dikey olarak ortalamak istiyorsanız, Dosya menüsünden Sayfa yapısı komutunu çalıştırın.
Ekrana gelecek olan diyalog kutusunun Düzen bölümüne gidin. Burada Dikey Hizalama seçeneğini "Ortadan" yapın. Tamam
düğmesine basın. Dosya menüsünden Baskı Önizleme komutunu çalıştırdığınızda ekranda belgenin içindeki metinlerin dikey
olarak kağıda ortalandığını göreceksiniz.
Türkçe karakter çözümü :
Tüm metni seçip 'Times New Roman Tr' veya 'Arial Tr' fontu kullanırsanız, problemli karakterlerin düzelmesi gerekiyor.
Ayrıca Araçlar menüsüne girip Dil'i seçin. Burada Türkçe'yi seçip Varsayılan düğmesine basın. NORMALOT'ta bu
tanımlamanın değiştirilmesi için onay istenecektir. Cevabınız ' Evet' olsun. Bundan böyle eski dokümanlarınızı açtığınızda
Türkçe font problemi de olmayacaktır.
Word'ün araç çubuklarına düğme eklemek :
Word kullanıcıları sık sık kullandıkları komutları menüden seçmek zorunda değiller. Menü komutların hemen hemen
tümünü Word'ün araç çubuklarına düğme olarak ekleyebilirsiniz. Araçlar menüsünden Özelleştir komutunu çalıştırın. Ekrana
gelecek olan diyalog kutusunun Komutlar bölümüne gelin. Bu pencere görülecek olan listeden sol tarafta Tüm Komutlar
seçeneğini aktif hale getirin. Listenin sağ tarafında bütün Word komutlarını göreceksiniz. Buradaki menü komutlarından sık
kullandıklarınızı sol fare düğmesi ile sürükleyip istediğiniz araç çubuklarına bırakarak komutları çalıştıracak düğmelerin
oluşturulmasını sağlayabilirsiniz. Ayrıca bu özelleştirme penceresi açıkken Word'ün bütün araç çubuklarındaki bütün
düğmelerin yerlerini değiştirebilir, düğmelerin grafikleri ile oynayabilir, istemediğiniz düğmeleri silebilirsiniz.
Word'ün pano deposu :
İster metin isterse de resim olsun kelime işlem belgeleri ile çalışanların hayatının büyük bir kısmı bir sayfadan diğerine,
aynı sayfanın bir yerinden başka bir yerine metin, grafik kesmek, kopyalamak ve yapıştırmakla geçer. Bu püf noktasında
kesme kopyalama işlemlerinizde sizi bir nebze zahmetten kurtarmak için düşünülmüş ve Word 97'ye eklenmiş DEPO
özelliğinden bahsedeceğiz. Kopyalamak veya taşımak istediğiniz metin veya resmi seçin, daha sonra Ctrl + F3 tuşlarına
basın. Bu işlemi yaptığınızda seçili alan Word'ün ' Depo' (spike) adını verdiği bir alana atılacaktır. Belgenin taşımak
istediğiniz yerine imleci yerleştirin. Ekle menüsünden Otomatik Metin/Otomatik Metin komutunu çalıştırın. Ekrana gelecek
olan diyalog kutusunda listeden kayarak Depo seçeneğinin üzerine gelin. Ekle düğmesine basın. Depoya alınmış olan metin
imlecin bulunduğu pozisyondan itibaren belgenize yapıştırılacaktır. Bu işlemi tekrarlayarak belgenin birden fazla yerine
gidip aynı metin veya resmi yapıştırabilirsiniz. Eğer bu işlemi sadece bir kere yapacaksanız menülerle uğraşmanıza gerek
yok. Metin veya resmi ekleyeceğiniz yere gelin ve Ctrl+Shift+F3 düğmelerine basın. Depodaki metin yapıştırılacak ve depo
boşaltılacaktır. Aynı işlemi 'depo' (tırnaklar yok) yazıp Enter tuşuna basarak da yapabilirsiniz.
Word 97 de otomatik olarak takvim basmak mümkün mü ?
Office 97 ile birlikte gelen "Calendar Wizard" yani Takvim Sihirbazı bu işlemi kolaylaştıran bir seçenekler dizisi sunuyor.
Ancak bu sihirbazı Word'e kurmamış olabilirsiniz, çünkü default kurulum sırasında sisteme eklenen bir özellik değildir. Bu
özelliği Office CD-ROM'u içinde \VALUPACK\TEMPLATE\WORD Klasörü içerisinde bulabilirsiniz. Bu seçeneği
Word'de kullanılabilir hale getirmek için önce sabit diskinizdeki Office 97 şablon klasörüne gelin. Genelde Default
kurulumda bu klasör C:\Program Files\Microsoft Office\Templates şeklinde olacaktır. CD içerisindeki
Valupack\Template\Word klasöründe bulunan Calendar.wiz Dosyasını bu klasöre kopyalayın. Bu sihirbazı kullanmak için
DOSYA menüsünden YENİ komutunu çalıştırın ve kullanacağınız şablonu Calendar.wiz olarak seçin. TAMAM düğmesine
basın. Word otomatik olarak yeni bir boş belge açacak ve takvim sihirbazını çalıştıracaktır. Takviminiz için üç ayrı stil
seçeneğiniz bulunuyor. Takvimi yatay veya dikey olarak ayarlayabiliyorsunuz. Resim yeri de bırakabiliyorsunuz. Daha sonra
hangi ay/aylar için takvim oluşturmak istediğinizi belirliyorsunuz. Takvim sihirbazı 1900 ile 4095 yılları arasını destekliyor.
Ayarlarınızı yaptıktan sonra SON düğmesine basın. Sihirbaz otomatik olarak takvimi oluşturacaktır.
Basit Matematiksel denklemler :
Bir Word belgesi ile çalışırken, örneğin matematik ödevinizi yapmak için bilgisayarla yapmaya kalkışmışken matematiksel
denklemler görüntülemek istediğinizde ne yapıyorsunuz. Word ile birlikte gelen Equation Editör pek pratik olmadığı için
öğrenilmesi zaman alıyor. Ayrıca siz Einstein matematik formülleri ile değil karakök, küpkök, kesirli sayılar gibisinden
basit denklemlere ihtiyaç duyuyorsunuz. Ne yapmalısınız. Elbetteki Word'ün alan kodlarından EQ kodunun yardımınıza
koşmasını isteyeceksiniz, o da koşacak. Son derece faydalı bir eser olan EQ kodu karekök, küpkök işaretleri, integraller,
kesirli sayılar vs... gibi öğelerin kağıt üzerinde görüntülenmesini son derece kolay bir hale getirmektedir. Hemen bir örnek
yaparak bu işin nasıl olduğunu görelim. Küpkök 5 yazmak istediğimizi varsayalım. Önce boş bir Word Belgesi açın ve
aşağıdaki adımları takip edin:
1. Ctrl + F9 tuşlarına basın. Bu, Word'e yeni bir alan kodu girmekte olduğunuzu anlatır. Ekrana iki paran¤¤¤ açılacak,
bundan sonraki adımlarda yazanları bu paran¤¤¤lerin arasına gireceksiniz.
2. Paran¤¤¤lerin arasında EQ \r (3;5) yazın
(bazı Windows'larda noktalı virgül yerine normal virgül kullanmanız gerekebilir).
3. Alt + F9 tuşlarına basarak alan kodlarını gizleyin. Ekranda Küpkök 5 yazdığını görecek ve hayretler içerisinde
kalacaksınız. Peki örneğin 5 tam bir bölü 4 yazmak istediğinizi varsayalım. Bunu nasıl yapacaksınız. Elbette yine EQ
formülünü kullanacaksınız. Aşağıdaki adımları takip edin.
1. Kesirli sayının görüntülenecek olduğu yere fare imlecini getirin.
2. Sayının tam kısmını yani 5 sayısını yazın
3. Ctrl + F9 tuşlarına basın. Bu, Word'e yeni bir alan kodu girmekte olduğunuzu anlatır. Ekrana iki paran¤¤¤ açılacak,
bundan sonraki adımlarda yazanları bu paran¤¤¤lerin arasına gireceksiniz.
4. Paran¤¤¤lerin arasına eq \f(1;4) yazın (bazı Windows'larda noktalı virgül yerine normal virgül kullanmanız gerekebilir).
Alt + F9 tuşlarına basarak alan kodlarını gizleyin. Ekranda 5 tam 1 bölü 4 yazdığını göreceksiniz. Bütün bu kodlar iç içe
kullanılabilirler, yani "karekök içerisinden beş bölü beş tam bir bölü yedi" gibi şeyler yazabilirsiniz. Hazır adı geçmişken
bu formülü de yazalım. Artık adımları biliyorsunuz, kod ise şöyle bir şey oluyor:
eq \r( ;\f(5;5\f(1;7)))
Her belgeye otomatik olarak tarihin atılması :
Bir makro ile bu işi hızlı ve kolay şekilde yapılabilinir. Diyelim ki her belgede Footer’ın sol tarafında belge kayıt tarihinin,
hatta saatinin görünmesini istiyoruz. Boş bir belge açıp Tools*Macro’yu çalıştırın. Macro Name bölmesine
örneğin "Tarih" yazın ve Record düğmesine tıklayın. Yeni açılan diyalog kutusunda Tamam’a da tıklayın. Ekrana
kasetçaların iki düğmesini andıran küçük bir araç çubuğu gelecek. Bu düğmelerden biri Makro kaydını durdurmak, diğeri
geçici olarak duraklatmak için. Artık kaydımıza geçebiliriz. View*Header and Footer komutunu çalıştırın ve Footer’a geçin.
Insert*Date and Time komutunu çalıştırdığınızda karşınıza çıkan diyalog kutusundan istediğiniz tarih formatını seçin ve
üzerine çift tıklayın. Böylece Footer’a günün tarihini girdiniz. Tarihin ardından bir boşluk bırakın veya (/) işaretiyle ayırın.
Tarih için yaptığınız işlemin aynısını Zaman için de tekrarlayın ve Makro kaydediciyi durdurun. Sıra geldi yarattığınız makro
komutunu araç çubuğuna atamaya.
(İsterseniz bir menüye de atayabilirsiniz veya bir kestirme tuş kombinasyonu kullanabilirsiniz.) Araç çubuğuna sağ tuşla
tıklayıp Costumize komutunu çalıştırın. Ekrana gelen diyalog kutusunun Toolbars kısmında Catagories bölmesinden
Macros’u seçin. Categories bölmesinin sağında açılan Macros bölmesindeki Tarih satırını fare ile sürükleyip araç
çubuğunun üzerine bırakın. Ekrana Custom Button isimli bir diyalog kutusu gelecek. Burada kendinize güzel bir ikon
seçebilir veya düğmenin üzerinde sadece Tarih yazısını koyabilirsiniz. Artık bu düğmeye her bastığınızda Footer’ın sol
tarafına tarih ve saat girecek. Makro kayıt işlemlerini uzatıp, yarattığınız düğmeye her tıkladığınızda eski tarih ve saatin
silinip yerine yenilerinin eklenmesini, belgenin kaydedilmesini ve belgeden çıkılmasını da sağlayabilirsiniz.
Word ile çizgili kağıt basmak :
1) Yeni, boş bir belgede Dosya menüsünden Sayfa Yapısı komutunu çalıştırın. Dört marj ayarını da 1.5 cm yapın ve Tamam
düğmesine basın.
2) Biçim menüsünden Kenarlıklar ve Gölgeleme komutunu çalıştırın. Ekrana gelen diyalog kutusunun kenarlık örneği
penceresinin tam ortasına bir kere tıklayın ve bir çizgi oluşmasını sağlayın. Daha sonra çizgili kağıtta görünmesini
istediğiniz çizgi kalınlığını bu pencerenin sağ tarafından seçin. Size tavsiyemiz çizgi genişliği olarak default ayar
olan "¾ nk" kullanmanızdır. Ayarınızı yaptıktan sonra Tamam düğmesine basın.
3) Araç çubuğunda punto büyüklüğünü 24 yapın. Bu punto, çizgilerin arasındaki uzaklığı belirleyecektir. Buradan değişik
bir ayar seçerek çizgilerin arasındaki uzaklığı istediğiniz gibi ayarlayabilirsiniz. 24 ortalama bir rakamdır.
4) Belge içerisinde tuşuna basarak çizgileri ekleyin, ikinci sayfaya gelene kadar tuşuna basmaya devam edin. İkinci sayfaya
gelince, tuşuna basarak birinci sayfaya geri gelin.
5) kağıt boyutunu, çizgi aralığını ve çizgi kalınlığını test etmek için bir test sayfası bastırın. Eğer beğenmediğiniz bir şeyler
varsa düzeltin. Çizgi aralığını değiştirmek istiyorsanız ctrl-B tuşuna basarak bütün sayfayı seçili duruma getirin ve punto
büyüklüğü ile oynayın. Işte bu kadar.
Özel sayfa numaraları :
Word sayfa altbilgisinde belge ile ilgili hemen hemen her türlü özelliği kağıda dökme seçeneği veriyor. İstediğinizi
yapmanın da bir yolu var elbette. Önce belgenizi açın, daha sonra Görünüm menüsünden Üstbilgi ve Altbilgi komutunu
çalıştırın. Sayfanın üst ve alt alanlarında yazılacak olan bilgiler ekranda görünecektir. Bu arada Üstbilgi ve Altbilgi araç
çubuğu da ekrana gelecektir. Bu araç çubuğunun en solundaki düğmeye basarak sayfanın Altbilgi alanına gelin. Burada
önce "Sayfa" yazın daha sonra da Yine araç çubuğunda üzerinde # işareti olan düğmeye basın, o anki sayfanın numarası
Altbilgi alanına eklenecektir. Şimdi "Toplam" yazın. Daha sonra Ekle menüsünden Alan komutunu çalıştırın. Ekrana gelecek
olan diyalog kutusunda "Belge Bilgisi" kategorisinden "Sayfa Sayısı" seçimini yapın ve Tamam komutunu çalıştırın. Şimdi
bir kere daha "Sayfa" yazın ve Üstbilgi Altbilgi araç çubuğunun üzerinde Kapat düğmesine basarak Normal görünüme geri
dönün. Artık belgeyi kağıda döktüğünüzde belgenin hemen altında Sayfa 1 Toplam 5 Sayfa gibi notlar göreceksiniz. Sanırım
istediğiniz buydu. Bu alan seçeneklerini ve Üstbilgi Altbilgi araç çubuğunu kullanarak Word belgelerinizin üst ve alt
taraflarına istediğiniz bilgileri ekleyebilirsiniz.
Belgeleri açmadan kağıda dökmek :
Winword ile bu işleri yapmak mümkündürosya menüsünden dosya*bul komutunu çalıştırınız. Eğer bu komutu daha önce
de kullanmışsanız ekrana gelecek diyalog kutusunda eskiden bulunan dosyaların bir listesini göreceksiniz. Diyelim ki
yaptırmadınız ve kağıda dökeceğiniz rehberlerde bir dizinde bulunuyor. O zaman Ara diyalog kutusunun konum bölümüne
bastırılacak olan dosyalaların bulunduğu dizini girin. Dosya adı bölümünde istediğiniz joker karakterleri (?,* gibi)
kullanabilirsiniz. Eğer bu rehberin alt rehberlerinde de kağıda dökmek istediğiniz dosyalar
bulunuyorsa "Alt dizinlerle birlikte" seçeneğini işaretleyiniz. Bu ayarı yaptıktan sonra tamam düğmesine basın. Word bir
arama yapacak ve bulunan dosyaları Dosya Bul isimli bir pencere açıp içine atacaktır. Burada kağıda dökmek istediğiniz
dosyaları belirlemek için Ctrl tuşuna basılı tutarak tek tek dosyaların üzerine tıklayın Üzerine tıkladığınız dosyalar seçili
hale gelecektir. Seçili dosyaları bastırtmak için komutlar düğmesine basın. Bu düğme aşağı doğru açılan bir liste
görüntüleyecektir. Bu listeden yazdır komutunu seçtiğinizde Word 6.0 seçili dosyaları teker teker yazıcıya gönderecektir. Bu
iş arka planda devam edeceği için siz de çalışmanıza devam edebiliceksiniz.
Belgelerinize otomatik imza atılması :
İster Word olsun ister başka bir program, Windows'un OLE özelliği sayesinde bütün belgelerinizin altına imzanızı
ekleyebilirsiniz. Ancak önce imzanızı sayısal forma dönüştürmek ve bir resim dosyası olarak sabit diskinize kayıt etmek
zorundasınız. Bunun da iki yolu var. Birincisi imzanızı bir tarayıcı (scanner) yardımı ile taratmak, ikincisi ise Paintbrush
veya benzeri bir program yardımı ile imzanızı oturup çizmek. İkinci yol biraz zahmetli hatta imkansız gibi gözükebilir ancak
bir tarayıcı bulmanız çok zorsa, bu metodu kullanabilirsiniz. Hiç yoktan iyidir. Herhangi bir yöntem ile imzanızı bir resim
dosyası olarak sabit diskinize kaydettiğinizi varsayalım. Dosya formatı olarak BMP veya PCX seçmenizi tavsiye ederiz.
Word altında bu imzayı belgenin altına eklemek için önce ekleme noktasını imzayı atacağınız yere getirin. Daha sonra Ekle
menüsünden Resim komutunu çalıştırın. Burada ekrana gelecek olan diyalog kutusunda aradığınız resim dosyasını bulun ve
Tamam düğmesine basın. Resim belgenizde ekleme noktasının bulunduğu yere yapıştırılacaktır. Boyutunu istediğiniz gibi
ayarlayabilirsiniz. Ancak oranının değişmemesine özen gösterin.Eğer imzanızı belge içerisinde istediğiniz bir yere taşımak
istiyorsanız resmi seçili duruma getirin ve Ekle menüsünden Çerçeve komutunu çalıştırın. Artık resmi fare ile istediğiniz
gibi taşıyabilirsiniz. Son olarak, merak etmeyin, faks programınız Word belgesini düzgün olarak fakslıyorsa, bu yöntemle
imzalanmış bir belgeyi de düzgün olarak fakslayacaktır.
Makro ile sayfa numaralarının ayarlanması :
İstenilen ayarlarla sayfa numaralarını belgenin içerisine ekleyecek bir makro yazıp bunu Ekle menüsünde istediğiniz bir
yere konuşlandırarak sayfa numaralarını istediğiniz ayarda çıkarttırabilirsiniz. Menüye yeni bir eleman eklemek çok kısa bir
zamanda yapılabilecek bir iştir ancak bir kere ekledikten sonra onu her zaman kullanabilirsiniz. Siz en iyisi aşağıdaki
adımları takip edin:
1) Yeni bir belge açın. Araçlar menüsünden Makro komutunu çalıştırın. Ekrana gelecek olan diyalog kutusunda Kaydet
düğmesine basın.
2) Ekrana gelecek olan Makro Kaydet diyalog kutusunda yeni makronuz için bir isim ve tanım verin. Menü düğmesine basın.
3) Ekrana şimdide Özelleştir diyalog kutusu gelecek. Bu diyalog kutusunda makronun Word menülerinden hangisine
yerleştirileceğini ayarlayabilirsiniz. Diyalog kutusunun "Değiştirilecek Menü" bölümünde makroyu çalıştıracak olan
komutunu Word'ün hangi menüsüne ekleneceğini belirleyin. Menüdeki konumu Otomatik olarak bırakırsanız Word
komutunuzu menü içerisine kafasına göre bir yerlere koyacaktır. Menüdeki Ad bölümünde ise makronuzu çalıştıracak olan
komutun adını belirliyorsunuz. Komut satırında başına & işaretini koyduğunuz karakter o komut için kısayol tuşu olacaktır.
Kapat düğmesine basın.
4) Şu anda makronuzu kayıt ediyorsunuz. Bunu da sol tarafta bir kayıt aracı simgesinin çıkmasından anlayabilirsiniz.Ekle
menüsünden Sayfa Numaraları komutunu çalıştırın. Default olmasını istediğiz ayarları yapın ve Tamam düğmesine basın.
5) Kayıt aracındaki durdurma düğmesine basarak makroyu durdurun. Word'den çıkın,Global şablonundaki
değişikliklerin kayıt edilmesine onay verin. Tekrar Word'e girin. Artık Word'ün Ekle menüsünde sizin komutunuz da yer
alıyor. Buradan istediğiniz belgeye kendi default sayfa numaralandırma stilinizi uygulayabilirsiniz.
Word'ün hesaplama özelliği :
Word kullanıyorsanız bazı aritmetik işlemleri yapabilmeniz için bir Formül komutunun bulunduğunu bilirsiniz. Ancak
Word’ün aritmetik işlem özelliklerini kullanmanın çok pratik yolları da var. Word 2.0’da (12+48)*56 gibi bir metin
yazdıktan sonra bu metni seçip Tools*Calculate (Araçlar*Hesapla) komutunu çalıştırın. Sonra bu işlemin sonucunu
yazacağınız yere gelip Ctrl+V tuşlarına basın veya Edit*Paste (Düzen*Yazpıştır) komutuna tıklayın. Peki bu kullanışlı
özellik Word 7’de yok mu? Word 7’nin menülerinde böyle Calculate diye bir komut yok, ama Microsoft Tools*Calculate’i
Word 7’nin içine bir WordBasic komutu olarak eklemeyi unutmamış. Bu komutu menülerinize eklemek için şu adımları takip
edin:
1. Araçlar*Özelleştir (Tools*Customize) komutunu çalıştırın.
2. Menüler (Menus) bölmesine geçin.
3. Kategoriler (Categories) listesinden Tüm Komutlar’ı (All Commands) seçin.
4. Komutlar (Commands) listesinden ToolsCalculate’i seçili hale getirin.
5. "Değiştirilecek menü" kısmında Tablo’nun seçili olmasına dikkat edin. "Menüdeki ad" bölümüne Hesapla yazın.
6. Ekle düğmesine tıkladığınızda Araçlar (Tools) menünüze Hesapla isminde bir komut eklenecek.
Sözlükteki hataları düzeltmek :
Word, kullanıcı sözlüğünü kullanıcı tarafından kolayca düzenlensin diye ASCII formatında tutmaktadır. Hem Word 6.0 hem
de Word 7.0’da bu dosyayı düzenlemek son derece kolaydır. Word 6.0’da Tools menüsünden Options komutunu çalıştırın.
Ekrana gelecek olan diyalog kutusunun "Custom Dictionaries" bölümüden Edit düğmesine basın. Eğer Word 7.0
kullanıyorsanız bu aşamaya gelmek için araçlar menüsünden seçenekler komutunu çalıştırın. Ekrana gelecek olan diyalog
kutusunun "yazım kılavuzu" bölümüne gelin. Üzerinde "özel sözlükler" yazan düğmeye basın ve ekrana gelecek olan diyalog
kutusunda Düzenle düğmesine basın.Artık özel sözlüğünüz düzenlemek için "emrinize amade" olarak açılacaktır. Burada
istediğiniz düzenlemeleri yapın, dosyayı kaydedin ve kapatın. Değişiklikler aktif olacaktır
Satırları birleştirmek :
Özellikle e-mail ile gelmiş olan metinleri kelime işlem programınıza aktarıyorsanız bu tür bir problemle karşılaşabilirsiniz.
Ancak bunu Word ile düzeltmek son derece kolaydır. Aşağıdaki adımları takip edin.Önce adı geçen metin dosyasını açın.
Ctrl + H tuşuna basın. Ekrana gelecek olan diyalog kutusunda Aranan bölümüne ^p (shift+3 ve P) yazın. Yeni değer
bölümüne gelin ve boşluk tuşuna basın. Tümünü değiştir düğmesine basın. Bu işlemi yaptığınızda bütün Enter'lar
boşluk (space) olarak değiştirilecek ve cümleleleriniz tek bir paragraf halinde birleştirilecektir. Böylece kağıttan tasarruf
edebiliriz.
Otomatik Web linklerini iptal etmek :
Yeni model kelime işlemcilerde bir belgenin içerisinde web adresleri yazdığınızda bu adreslerin otomatik olarak üzerine
tıklanabilir hyperlink'lere dönüştürülme özelliği bulunuyor. Bu link'in üzerine tıkladığınızda otomatik olarak ilgili Internet
adresine gidiyorsunuz. Peki bu özelliği istemiyorsanız ne yapacaksınız? Elbette bütün programlarda bu özelliği kapatmanın
yolu bulunuyor.Word 97: Tools menüsünden AutoCorrect komutunu çalıştırın. Ekrana gelecek olan Autocorrect diyalog
kutusundan Autoformat as You Type bölümüne gelin. Bu bölümde Internet and Network Paths with Hyperlinks seçeneğini
kapatın. Tamam düğmesine basın. Sadece belli bir hyperlink'i iptal etmek istiyorsanız, ilgili hyperlink'in üzerine sağ fare
düğmesi ile tıklayın, ekrana gelecek olan menüden Hyperlink * Edit Hyperlink komutunu çalıştırın. Ekrana gelecek olan
diyalog kutusunun Remove Hyperlink düğmesine basıverin. WordPerfect 8: Tools menüsünden QuickCorrect komutunu
çalıştırın. Ekrana gelecek olan diyalog kutusunun QuickLinks bölümüne gidin.
Format words as hyperlinks when you type them seçeneğini kapatın ve OK düğmesine basın.
Word belgelerinde sembolleri kullanmak :
Normalde klavyede bulunmayan sembol karakterlerini Word belgelerinde kullanmak aslında hiç de sanıldığı kadar zor
değildir. İmlecin bulunduğu konuma bir özel işaret veya matematiksel sembol eklemek istediğinizde aşağıdaki adımları takip
edin. İmleci sembolü eklemek istediğiniz yere getirin ve Ekle menüsünden Simge komutunu çalıştırın.Ekrana gelecek olan
Simge diyalog kutusunun simgeler bölümüne gidin. Burada Yazıtipi menüsünden istediğiniz simgeyi içeren fontu
görüntüleyin. Eğer istediğiniz özel bir karakter veya matematiksel bir sembol ise aynı diyalog kutusunun Özel Karakterler
bölümünü kullanın. Eklemek istediğiniz karakterin üzerine çift tıklayın, eğer ekleme noktası ekranda görünür halde ise
eklemek istediğiniz karakterin belgeye eklendiğini göreceksiniz. İşiniz bitince İptal düğmesine veya <escape> tuşuna basarak
karakter ekleme diyalog kutusunu kapatabilirsiniz.
Access Control : Network üzerindeki herhangi bir bilgi kaynağına erişim konusunda yetkilendirilmiş kişiler, programlar,
işlemler veya network içindeki diğer sistemler için konulan sınırlamadır.
Authentication, authorization and accounting ( AAA ) : Kaynaklara güvenli erişimi sağlayıcı güvenlik unsurlarıdır.
• Authentication : Server, switch ya da router kullanımlarında cihaz ya da kullanıcının kimliğinin onaylanmasıdır.
• Authorization : Kullanıcı ya da kullanıcılara sisteme, programa ve network'a erişim hakkının verilmesidir.
• Accounting : Herhangi bir kullanıcının ne yaptığı, kullanıcı hareketleri kullanıcı data bağlantıları ve kullanıcı sistem
kayıtlarının izlenebilmesi amacıyla yapılan işlemdir.
Authentication header : Paketin içeriğinin aktarım sırasında değişmediğini dogrulamak amacıyla kullanilan IPSec başlığıdır.
CBAC ( Context-Based Access Control ) : Cisco IOS yazılımı içinde bulunan bu özellik sayesinde tüm yönlendirilebilir
data akışı denetlenip kontrol edilmiş paketler halinde yapılabilir. ACL tarafindan kontrol edilen data akışındaki paketlerin
ilerlemesine izin verilebilir ya da yasaklanabilir.
Certificate : Güvenilir bir otorite tarafindan özel açıklama ile belirli bir kalıp ve isim altında belirlenen özelliklere sahip
olundugunu bildirir.
Certificate authority ( CA ) : Bağımsız çalışarak dijital sertifikaları onaylar ve bu nedenle yetkilendirilmiş diğer
kullanıcıları da tanır.
Compromise : Network’e yapılan saldırı ve güvenlığı aşma olaylarında güvenlik sisteminin kullandığı prosedürlerdir.
Computer Emergency Response Team ( CERT ) : Bilgisayar ve network güvenliği konularında öncelikli olarak servis
saglayan, sistem yöneticilerinden oluşan resmi bir organizasyondur.
Cryptographic Key : şifreleme, şifre çözümü ve bilgi onaylamak için kullanılan dijital bir şifredir.
Cryptography : Mesajları şifreleme ve şifreli mesajları okuma bilimidir.
Data Confidentiality : Sadece bilgi paketlerine ulaşma yetkisi olanların bunları kolayca ulaşılabilir formatta görmelerinin
garanti edilmesidir.
Data Encryption Standard ( DES ) : National Institute of Standards and Technology tarafından geliştirilmiş gizli ve kilit
şifreleme standartıdır.
Data Integrity : Verinin network içindeki aktarımı sırasında değişikliğe uğramadığı ve zarar görmediğini garanti etme
işlemidir.
Data privacy : Network verilerinin gizlice elde edilmesi ya da kurcalanmasına karşı oluşturulmuş korunma işlemidir. Bazı
durumlarda GRE veya Layer 2 Tunneling Protocol (L2TP)de olduğu gibi tunneling teknolojisi kullanılarak data ayrılır, bu da
etkili veri gizliliğini sağlar. Bazen, özellikle VPN yürürlüğe girdiği an, geleneksel gizlilik gereklilikleri dijital şifreleme
teknolojisi ve protokollerini IPSec’e olduğu gibi kullanmak için istekte bulunur.
Diffie Hellman : Şifreleme tabanlı yönetim sistemlerinde, izin verilen iki kullanıcı ya da network cihazının güvensiz bir
ortamda yine bu şifreleri kullanarak güvenli bir sekilde data aliş-verişi yapmasıdır.
Digital Signature : Elektronik mesajlarda doğrulama ve güvenliği sağlayan, mesaja eklenen(bağlanan) bir dizi veridir.
Digital Signature Standard ( DSS ) : National Security Agency tarafından geliştirilmiş dijital imza standartıdır.
Encryption : Verinin, iletim sırasında bilinçli olarak şifrelendirilmesi ve kimse tarafindan okunmadan müşteriye
ulastırılması ve daha sonra da yeniden şifrenin çözülmesi işlemidir.
Firewall : Özel network kaynaklarını, kimliği bilinmeyen ve kötü niyetli olması olası kullanıcılardan korumak için kurulan,
yazılım veya donanım tabanlı geçit sistemine verilen addır. Kurumların iç network’lerini, Internet’den gelebilecek tehlikelere
karşı koruyan ilk engel Firewall’dur.
Generic Routing Encapsulation ( GRE ) : Cisco tarafından geliştirilen Tunneling Protocol, IP Tunnels içindeki çok çeşitli
türlerde protokol paket tiplerini enkapsüle eder. Bunun yaninda Cisco routerlar kullanılarak IP network üzerinde noktadan
noktaya sanal baglantı yaratılır.
Hack : Network’e izin alınmadan yalnızca kendi çıkarları için uygun olmayan yollarla girme ve gizli belgelere ulasarak
illegal kazanç sağlama işlemidir.
Integrity : Verinin özellikle tanımlanan kişiler dışında değiştirilmediğini garanti etmek anlamındadır. "Network Bütünlügü"
şeklinde kullanıldıgı zaman, network’ün amaçlarına aykırı bir tarzda kullanımına izin verilmeyeceği anlatılmaktadır.
Internet Engineering Task Force ( IETF ) : Internet kullanımı konusunda protokoller hazırlayan bir organizasyondur.
Yayımları Request for Comments ( RFCs ) olarak adlandırılmaktadır.
Internet Security Association and Key Management Protocol ( ISAKMP ) : IPSec’e yönelik asıl yönetim protokolüdür; aynı
zamanda Internet Key Management Protocol (IKE) olarak da adlandırılmaktadır.
Intrusion Detection System ( IDS ) : Hareketli algılayıcı şeklinde olan, network çevresini ve hassasiyeti giderek artan
internal network’ü korumaya yönelik güvenlik sistemidir. Bu sistem, data akışı içerisinde gerçekleşen yetki dişi faaliyetleri
analiz eder ve bunlari uyararak tepkisini gösterir.
Internet Protocol ( IP ) : Bilgisayar networkleri arasında veri aliş-verişini sağlayan paket tabanlı bir protokoldür.
IPSec : Internet Protokol katmanında gizlilik ve doğruluk sağlamaya yönelik güvenlik standartları grubudur.
Layer-2 Forwarding Protocol ( L2F ) : Internet’te sanal güvenliğe sahip dial-up networkler yaratılmasını sağlayan bir
protokoldür.
Layer-2 Tunneling Protocol ( L2TP ) : VPN’lerin yürütülmesi amacıyla Cisco Layer-2 Forwarding ( L2F ) protokolü ile
Microsoft’un point-to-point Tunneling protokolünü IETF açisindan birleştiren bir standarttır.
Kerberos : Massachussetts Institute of Technology tarafindan geliştirilmiş, anahtar network dogrulama(onaylama)
protokolüdür, bunu sağlamak için DES şifreleme algoritması ve merkezileştirilmiş database kullanılır.
National Institute of Standards and Technology ( NIST ) : Amerika Birlesik Devletleri’nin teknik standartlarını belirleyen
hükümet aracısıdır.
National Security Agency (NSA) : Amerika Birleşik Devletleri’nin güvenliğini ilgilendiren şifrelenmiş tüm yabancı
bağlantıları bildirme yükümlülüğü olan hükümet aracısıdır.
Network Address Translation (NAT) : Bir IP adresini başka bir IP adresine çevirme metodudur. Öncelikli olarak Internet
gibi başka bir standartta bulunan IP adresi ile iç network’te kullanılan IP adresi arasındaki bağlantıyı kurmakta kullanılır.
Nonrepudation : Kişinin gönderdigi mesajı ya da yapmış olduğu faaliyeti inkar etmesini önleyen bir sifreleme özelligidir.
Packet Filtering : Tüm yönlendirilebilir data akışının paket paket denetlenmesidir.
Ping : Başka bir aygıtın varlığını ve operasyon kabiliyetini saptamaya yönelik komuttur.
Ping of death : Atak yapan kişiler büyük miktarlarda ping paketleri gördüklerinde, alıcı makine bu büyük boyuttaki
paketlere cevap vermeye çalışır fakat bu sırada çöker.
Point-to-point Tunneling Protocol (PPTP) : Windows 95 ve 98 işletim sistemlerinden VPN hizmetine geçmek için
kullanılan Microsoft temelli standarttır.
Private key : Şifrelenen verinin, dijital imzanın şifresinin çözülmesi ve doğrulanması için kullanılan koddur. Gizli tutulur ve
sadece sahibi tarafindan bilinir.
Proxy : Başka bir sistem adına işlem yapan bir alettir. Firewall ile ilgili olduğunda; proxy, gelen data akışını yavaşlatarak,
paketlerin kontrolünü yapar.
Public key : Şifrelenen verinin şifresinin çözülmesi ve dogrulanması için kullanılan koddur, geniş kitleler tarafindan
kullanılabilir.
Public key infrastructure : Güvenilir, aynı zamanda etkili sertifika yönetim sistemidir.
Remote Access Dial-in-Service (RADIUS) : Livinston Enterprise Inc. tarafindan geliştirilmiş, erişim sunucularını
doğrulayan bir network protokolüdür.
Risk analysis : Güvenlik risklerini teşhis eden, etkilerini belirleyen ve önlem alınması gereken bölgeleri belirleyen bir
işlemdir.
RSA (Rivest, Shamir, Adelman): Verileri şifreleyen, dijital imzaları doğrulayan ve geliştiricilerinin adıyla anılan anahtar
şifreleme yöntemidir.
Scanner : Girişimci sınıf program inceleme uygulamasıdır, kullanıcının network güvenlik açıklarını hacker’dan önce
saptamasını sağlar.
Security monitoring : Düzenli testler ve Security Posture Assessments’lar ile network’ün güvenlik altında tutulmasıdır.
Security perimeter : Mevcut network’ün güvenliğini sağlamak amacıyla konulan güvenlik kontrolleridir.
Security policy : Network hizmetlerinin yayılmasını ve güvenlik politikalarını sürekli olarak kontrol eden yüksek seviyeli
talimatlardır.
Shunning : ACL bir atak denemesini fark ettiğinde saldıran kişinin IP adresinden gelen paketlerin bir süre için router’a
iletimini durdurur. Daha sonra Cisco router dinamik olarak kendini tekrar konfigüre eder.
SMURF Attack : Hacker tarafından kötü amaçla gönderilen çok sayıda IP numarası belli olmayan ping paketleri broadcast
adreslerine gönderildiğinde bu paketler büyütülüp gelen adreslere gönderilir. Bu büyütme işlemi kaç kişinin cevap
verdiğine bağlıdır.
Spoofing : Yetkili bir kullanıcıymiş gibi bir aygıta erişim denemesidir.
Terminal Access Control System Plus (TACACS+) : AAA protokolü öncelikli olarak dial-up bağlantı yönetimi için
kullanılır.
Virtual Private Network (VPN) : Bir network ile diğeri arasındaki tüm data akışını şifreleyerek, IP data akışına genel
TCP/IP network’ü üzerinde güvenli bağlantı sağlar.
Vulnerability : Güvenlik prosedürlerinde, network dizaynı ya da uygulamaların ortak güvenlik politikasını bozucu şekilde
istismar edilebileceğini gösteren zayıflıktır.
Kablosuz Ağlarda Güvenlik
Bilindiği gibi kablosuz ağlardaki güvenlik açıkları kablolu ağlara göre çok daha fazla. Bu nedenle şirketlerinde veya
evlerinde kablosuz ağ kullanan kişiler için dikkat edilmesi gereken en önemli konuları özetlemek istedim.
Yönetimsel Pratikler
* İş ihtiyaçlarını bilmek
* Risklerini bilmek
* Kuralları belirlemek ve uygulamak – Politikalar
* Kullanıcıların güvenlik konusunda bilgilendirilmesi – Özellikle Kablosuz Teknolojiler -
* Tüm erişim cihazları (AP) envanterini bilmek
* Bina dışına sinyal sızıntısını mümkün olduğunca engellemek (Erişim cihazlarının yerleri ve sinyal seviyeleri)
* Fiziksel olarak erişim cihazlarının korunması (Yetkisiz erişim ve konfigürasyon değişikliği)
* Belirlenen kurallara uygun olmadıkça kullanıma izin vermemek
* Düzenli olarak güvenlik değerlendirmesi yapmak
* Hangi kablosuz ağlarda kullanıcılar bilgisayarlarını kullanabilir – Sınırlandırılmalı
Teknik Pratikler
* SSID’nin değiştirilmesi ve yayınının kapatılması
* Kanalların diğer yakın firmalardan farklı olması
* Yönetimsel erişimlerin sadece yetkili kişiler tarafından yapılması
* Kablolu ağ ile kablosuzun ayrılması
* Ağ bazında erişimlerin sınırlandırılması (ACLs, FWs, ...)
* WEP’in devreye alınması
* Erişim kontrol yönteminin belirlenmesi (EAP-TLS, EAP-TTLS, ...)
* Kullanılan anahtarların minimum 128-bit olması
* Mümkün ise MAC adresi bazında filtreleme yapılması
* Kullanılan cihazların yazılım ve donanım eksikliklerini (yama) kapatmak
* AP üzerindeki “reset” fonksiyonunun kullanımı kontrol altında olmalı
* İstemci sistemlerin korunması
* Teknik kontroller (antivirüs, firewall gibi)
* PKI altyapısının kullanımı
* Bilginin aktarımı esnasında güvenlik (VPN)
Operasyonel Pratikler
* Yönetimsel ve izleme erişim kanalların normal trafiğe göre ayrı bir kanaldan yapılması
* Yeni kullanıcıların kabul işlemleri
* Erişim cihazlarının yönetimi
* Kayıt sisteminin devrede olması (Yasal bağımlılık ve vaka yönetimi)
* Kontrollerin etkinliğini izlemek ve değerlendirmek
IP Üzerinden Ses Taşıma ve Güvenlik
Ülkemizde gittikçe ivmesini arttırarak ilerleyen telekom marketi IT sektöründe de bir hareketlenme yaşatmakta. Bu hareket
Türkiye’de yeni bir iş alanı açmakla birlikte IT bilgimize yeni uygulama, terim, cihaz ve yeni bilgi getirmektedir. Tabi tüm
bunların yanında IT sektöründe kaçınılmaz olan güvenlik sorusu akla gelmektedir:
VoIP güvenli mi? Neler yapılabilir veya nasıl korunulabilir? Ve daha birçok soru...
‘VoIP Güvenliği’ adlı yazı serimizde bu sorulara elimizden geldiğince yanıt vermeye çalışacağız. VoIP de ne tip saldırılar
olmakta, ne işe yararlar, nasıl yapılırlar, nasıl engellenirler vs....
Bildiğimiz gibi saldırıları veri çalma, yok etme, değiştirme ve engelleme olarak 4 ana grupta incelemek mümkün. Bu güne
kadar veri ağlarında hep karşımıza bu 4 tip saldırı tipinden biri çıkmıştır. Peki VoIP’de de aynı mı durum? Aslına bakarsanız
evet, tek bir farkla. Evet sistemi tamamen çökertmek, verileri komple silmek, çalmak veya değiştirmek gibi saldırılar da
mümkün olduğu gibi bir de kaynak kullanımı gibi ilginç bir saldırı söz konusu VoIP’de. Ve işin aslı da tamamen buna
dayanmakta. Tear-1,2 veya 3 büyüklüğünde herhangi bir Telekom Operatörünün sistemini çökertmek, verileri silip sistemi
kapatmak veya trafiği engellemek ne işe yarar bilemem ama (bence çok ileri derecede bir saldırganlık örneği olur bu), sahip
olunan verileri çalmak size diğer operatörlere saldırabilmek gibi bir avantaj sağlar. Tüm bunlar bir yana daha önce de
dediğimiz gibi VoIP güvenliğinde asıl önemli olan ve en çok kullanılan saldırı tipi kaynak kullanımı olmaktadır. Kaynak
kullanımı ne demek ?
Daha ileride daha detaylı olarak inceliyecğimiz telekom operatörlerinin çalışma sistemini şimdi bu soruyu cevaplayabilmek
için kısaca inceleyelim :
Her operatör arama sonlandırma ve başlatma hizmetlerini verebilmek gibi aynı anda bir operatörden satın alıp diğerine
satmak gibi bir rol de üstlenirler. Buna trafik borsası da denebilir. Bu işemi yapmakta olan bir operatör düşünelim. Bir çok
operatörden ses trafigi satın alıyor ve başkalarına satıyor veya bunları uygun şekilde sonlandırıyor.
Operatörler diğer operatöden aldığı ses trafiğini ayırt edebilmek için kendilerine trafik yollayan operatörlere prefix adını
verdiğimiz o operatörü tanımlayan bir rakam dizisi verir. (Örneğin; 2345# veya 123456789#) Ve diğer bir operatöre kendi
prefix’i ile yollar veya sonlandırır. Şimdi hayal gücümüzü kullanalım ve en basit VoIP atağının nelere mal olacağına bir
bakalım. Hiçbir koruması olmayan bir operatörün sistemine girip gerekli tanımlamaları çalabilirseniz, artık bu operatöre
doğru istediğiniz gibi trafik yollama şansına sahip olursunuz. Bu ne gibi bir yarar sağlar? Eğer bu markette iş yapıyorsanız ve
böyle bir para ödemeden ses trafiği yollayabileceğiniz bir gateway veya gatekeeper varsa bir gecede birkaç bin dolardan
yüzbinlerce dolara kadar parayı nakit olarak kazanmanız mümkün. Kaldı ki genelde karşılaşılan VoIP saldırıları da bu yönde
olmaktadır.
En basit tipte saldırı bu şekilde olur dedik. Nelere dikkat edilmeli? Nasıl kurulmalı veya korunmalı? Bu soruların
cevaplarının önemi, böyle bir ağı kurarken harcanacak milyonlarca doları harcarken bir kez daha önem kazanmaktadır. Çünkü
yanlış kurulan veya korunan bir operatör belki sadece 1 gece değil anlayıncaya kadar onlarca gece sömürülmeye mahkum
olacaktır. Ödeme günü geldiğinde ise, parasını alarak kabul ettiği trafiğin yanında kaçak olarak açıklardan giren trafiğin
parasını da ödemek zorunda kalacak ve belki artık yapacak birşeyi de kalmamış olacaktır.
Dediğimiz gibi IP Telephony, VoIP hayatımıza yenilikler getirdi her alanda. Ama yeni terimlerle birlikte. İşte bu yüzden
yazımızın daha ileriki bölümlerinde bazı terimleri Türkçeye çevirmeden, jargonda kullanıldığı gibi kullanarak daha rahat
anlatabileceğimizi düşündük. Tabi terimlerin anlaşılabilmesi için bir vo ip sözlüğü ile bu bölüme son vereceğiz.
VoIP Glossary – VoIP Sözlüğü
AHT (Average Hold Time) : Ortamala Bekleme Süresi : Arayanın numarayı çevirdikten sonra, karşının açma veya kapama
anına kadar geçen sure.
ANI (Automatic Number Identification) : Telefonun arayan numarayı aranan tarafa iletmesi, CallerID örneği.
ASP (Application Service Provider) : Uygulama Desteği Servisi : Yazılım tabanlı uygulamarda 3.kuşak destek tipi.
Uygulama WAN üzerinden kullanılarak belli kriterle gore ödeme yapılıyor. Bir nevi kiralamak gibi.
ASR (Answer-Seizure Ratio) : Normal Gerçekleşen Arama-Toplam Arama Oranı : Başarı ile gerçekleşen arama sayısının
toplam arama girişimi sayısına oranıdır.
A-Z Rate – A’dan Z’ye Ücretler : Bir operatörün elindeki, servis verebileceği tüm hedef noktaların
(ülke, şehir veya özel bir nokta) ücret tarifesi.
Billing Increment : Faturalama kriteri : Toplam arama süresini faturalandırırken, ilk arama ve kontur atış değerleri, sn olarak.
Buyer : Satın alan : Telefon sonlandırma hizmetini satın alan şahıs yada şirket.
Call : Arama :2 uç nokta arasında gerçekleşmiş yada gerçekleşmesi için girişimde bulunulmuş ses bağlantısı.
Call deflection : Çağrı Yönlendirme : H450.3 olarak tanımlanan, bir uç noktadaki cevaplanmayan bir H323 aramasının
başka bir H323 uç noktasına aktarılması.
Call Detail Record (CDR) : Arama Detayı : Tek, tek bütün aramaların detaylarını içeren, otomatik olarak yaratılmış, zaman
dilimlerine göre sıralanan, indirilebilen rapor dosyası.
Codec - Compression-decompression : Sıkıştırma : Arama esnasında ses paketlerinin sıkıştırılması için kullanılan protocol.
Congestion : Tıkanıklık : Gerçekleşmek isteyen trafiğin sahip olunan bant genişliğini aşması sonucu ortaya çıkan sıkışma.
Contract : Kontrat : Arama sonlandırması satın almak veya satmak için 2 veya daha fazla taşıyıcı (Carrier) arasında yapılan
anlaşma. Kontrat, önerilen dakika fiyatı (Tarif), ödeme periyodu, istenen veya taahhüt edilen dakika miktarı, arama
faturalama kriteri, en az bir tane kayıtlı gateway veya gatekeeper gibi bilgileri içerir.
Deposit : Depozito : Taşıyıcılardan satın alanın satana yaptığı bir ön ödemedir. Bu ödeme kredi olarak kullanılır.
Dial-peer : Adreslenebilir arama uç noktası. Aranan taraf. Aranan uç noktanın gitmesi gereken adresi ve hangi aygıtın hangi
ses portunda gideceğini söyleyen tanım.
Dial-peer hunting : Aranan uç noktanın meşgul olması, yanlış numara hatası alma veya dial-peer tanımlanmamış numara
aranması gibi durumlada aranabilecek diğer numara.
DiffServ (Differentiated Services) : Ayrıcalık Tanıma Servisi : Eğer bant genişliğini zorlayan başka bir protocol var ise ses
paketlerine öncelik tanıyarak sesin kalitesini arttıran servis.
DNIS (Dialed Number Identification Service) : Arayan Numara Tanımlama Servisi : Arayan numaranın cevaplayan karşı
tarafa yollanması özelliği.
DTMF (Dual-Tone Multifrequency) : Telefonun tuşlarına bastıkça üretilen ses sinyali çeşitleri.
E&M (Ear and Mouth) : Analog PBX bağlantısını karşılayan portlara verilen ad.
E.164 : Uluslar arası telekomünikasyon sayısal planı. E164 numarası, eşsiz olup, genel ağ sonlandırma noktasını temsil
eder. 3 alan içerir. CC (Country Code) Ükle Kodu, NDC (National Destination Code) Ulusal Hedef Kodu ve SN
(Subscriber Number) Kullanıcı Numarası. En fazla 15 dijit olabilir.
E1 : Geniş Ağ dijital transmisyon şeması. Avrupa için : 2,048 Mbits/s; 31 kanal, her biri 64 Kbps.
EndPoint : Uç Nokta : Bütün arama topolojisi göz önüne alınırsa, aramanın başladığı veya aramanın karşılandığı noktalar uç
noktalardır. Aramanın gerçekleşmesi için arada rol gateway ve gatekeeper lar ise her biri karşılıklı kendi içinde uç nokta
olarak anılabilir.
Failed Call: Gerçekleşemeyen Arama : Arama gerçekleşti mesajını alamayan her arama denemesi, gerçekleşemeyen
aramadır. Genelde ücretlendirilmez. Ama faturalandırma tarifelerine göre bir kısmı ücretlendirilmiş olabilir.
FXO (Foreign Exchange Office) : Analog PBX bağlantısını karşılayan ses aygıtı. Dial-Tone vermez. Santralin dahili tarafına
bağlanan tek kanal analog ses portudur.
FXS (Foreign Exchange Station) : Telefon, Fax gibi cihazların direk takılabildiği ses aygıtı. Santralin harici (PSTN) tarafına
bağlanır ve Dial-Tone verir.
G.711 : 64 kbps, yüksek kalite, düşük işlemci yükü.
G.723.1 : 6.4/5.3 kbps, orta kalite, yüksek işlemci yükü.
G.726 : 16/24/32/40 kbps, iyi kalite, düşük işlemci yükü.
G.728 : 16 kbps, orta kalite, çok yüksek işlemci yükü.
G.729 : 8 kbps, orta kalite, yüksek işlemci yükü.
G.7xx : Ses sıkıştırmada ITU standartları.
Gatekeeper : IP ağlarında ses, fax ve multimedia uygulamalar için yönetim görevi gören merkezi kontrol aygıtı.
Gatekeeperlar çalışmakta olduğun ağın bilgi kaynağıdır. Adres çözümleme, kimlik tanımlama ve yetkilendirme, CDR kaydı
ve ağ yönetim sistemleri ile iletişim sağlar. Gatekeeperlar bant genişliğini kotrol edebilme, eski sisteme ara bağlantı
sağlamak, gerçek zamanlı ağ yönetimi ve yük dengeleme ile ağı izleme yeteneklerine de sahip olabilir.
Gateway : IP telefon sisteminde, ses ve fax aramalarını, gerçek zamanlı olarak PSTN
(Public Switched Telephone Network) ve IP ağı arasında çevirmeye yarar. Ses ve fax sıkıştırma ve açma, paketleme, arama
yönlendirme ve control sinyalleşmesi başlıca görevleridir. Ek olarak, dışarıdan bağlantı için arabirim sağlar, mesela
Gatekeeper veya softswitch, faturalandırma sistemi ve ağ yönetim sistemleri.
Grace Period : Müsade Süresi : Aramanın başladığı zaman aralığı. Sn olarak anılır.
H.225 : RAS, RTP/RTCP, Q.931 arama sinyalleşmesi protokolleri ve H323 mesaj formatı için kullanılır.
H.245 : Karşılıklı uygunluk iletişimini, medya akışı için açık ve kapalı kanalların mesajlarını ve benzeri iletişimi sağlayan
protokoldur. (örneğin; medya sinyalleşmesi)
H.323 : Paket tabanlı, çoklu medya iletişim sistemlerini tanımlayan ITU-T ‘Şemsiye’ standardıdır. Bu standart değişik çoklu
media uç noktalarını bir nevi çoklu media sistemine (uç noktalar, Gateway ler, MCU
(Multipoint Conferencing Units – Çok noktalı konferans cihazı ve Gatekeeper lar) çevirmeye ve iletişim kurmalarına yarar.
Bu standart birçok IP üzerinden ses taşıyan uygulamada kullanılır. Ve diğer standartlara (H.225, H.245) göre özellikle
gereklidir.
Hairpin : Telekom terimidir. Anlamı; aramanın geldiği yol üzerinden geri arama yollamaktır. Örneğin; eğer arama, aramanın
başladığı en yakın gateway’e IP üzerinden taşınamıyor ise geldiği yoldan local gateway’e aynen geri yollanır.
Hop off : Genellikle gateway’lerde görülen H.323 ile arama yapmak isterken karşıda H.323 olmayan bir karşılama söz
konusu olmasıdır. Lokalde hopoff olmuş demek haippin olmuş demektir. Örneğin; Aranılan numara için verilen tanımlamalar
dial-peer tanımlarında yok ise gatekeeper en yakın local gateway’e aramayı geldiği yoldan yollar.
IP Centrex : Arama bekletme, arama transfer etme, aranan son numara, tekrar arama, arama yönlendirme, 3 yollu arama gibi
servisleri sunar. Fakat sadece paket tabanlı ağlarda olabilir.
ITSP : Internet Telephony Service Provider : IP üzerinden telefonculuk hizmeti veren şirket.
ITU-T : Telekomunikasyon sektörü için ITU standartları.
Jitter : Butun paketlerin iletilmesinde yaşanan toplam gecikme miktarı.
Latency - Gecikme : Pakedin kaynaktan hedefe ulaşıncaya kadar harcadığı zaman. Gecikme ve bant genişliği, hız ve ağın
kapasitesini tanımlar.
Media Gateway – Medya Geçidi : Ses gibi medyaların başladığı ve bittiği noktalarda kullanılan cihazlar. Bu iletişim
esnasında geçilen her Gateway ve Gatekeeper’larda aslında karşılıklı olarak birer Media Gateway’dir.
PBX (Private Branch exchange) : Ev veya ofis içinde telefonların haberleşmesini sağlayan şebeke. Aynı tüm bunları
birleştiren genel şebeke gibi.
PRI (Primary Rate Interface) : 30 B kanalı 1 D kanalı olan ISDN servisi. PRI 30 adet ses kanalı içeren dijital ses
arayüzüdür.
PSTN (Public Switched Telephone Network) : Genel Anahtarlamalı Telefon Ağı : Telefon aramalarını bakır teller
üzerinden bir uçtan diğer uca kadar taşıyan şebeke.
Q.931 : ISDN bağlantı kontrol protokolü. Akış kontrolü ve tekrar yollama desteği yoktur. Bağlantının kurulması ve
sonlandırılması ile sorumludur. H.323 senaryosunda; bu protocol TCP’de paketlenir ve 1720 numaralı TCP portuna yollanır.
QSIG : Q sinyalleşmesi. Sinyalleşme standardı. ISDN Q.931 standardına dayanan, bilinen kanal sinyalleşmesi. Birçok
PBX’de kullanılır.
RAS (Registration, Admission, Status): Kayıt, Girme izni, Durum : Terminaller ve Gateway’ler arası yönetim protokolü.
RSVP (Resource Reservation Protocol): Kaynak Rezervasyon Protokolü : BU protokol IP ağlarında kaynak rezervasyonu
yapar. IP üzerinde çalışan uygulamalar bağlanılan uç noktadaki transfer edilmek istenen paket akışı doğasını
(bant genişliği, trafiğin çıkabileceği en uç nokta, jitter ve benzeri) görmek için RSVP protokolü kullanabilirler. RSVP
IPv6'ya bağımlıdır.
RTP (Real-Time Transport Protocol): Gerçek Zamanlı Transport Protokolü : Genellikle IP ağlarında kullanılır. RTP uçtan
uça ağda, uygulamaların gerçek zamanlı veri transferi yapabilmeleri için tasarlanmıştır. Örneğin; ses, görüntü veya
simülasyon verisi. Multicast veya Unicast olabilir.
Trunk : İki nokta arasında iletişim kanalı. Tipik olarak, birçok aramayı kaldırabilecek anahtarlama merkezleri ile veri
sinyalleşmesi arasındaki yüksek bant genişliklerine sahip telefon kanalları olarak adlandırılır.
VoIP (Voice over IP): IP üzerinden Ses : Normal telefon sistemindeki sesi IP tabanlı Internet üzerinden aynı ses kalitesinde,
güveninirliliğinde ve özelliklerinde taşımaktır. Telefon konuşmalarının router (yönlendirici) üzerinden taşınmasıdır. VoIP’de,
DSP (Digital Signal Processing – Dijital sinyal prosesi) segmantleri ile ses sinyali frame’lere çevrilir ve belli bir grup
oluşturduklarında ses paketlerine çevrilir. Bu paketler ITU-T’nin tanımladığı H.323 protokolü ile IP üzerinden transfer edilir.
VoIP Termination Service – VoIP Sonlandırma Servisi : IP üzerinden taşınan ses trafiğinin sonlandırılabilmesi servisidir.
Örneğin; bu hizmeti veren bir operötörün belli noktalarda VoIP’i PSTN yani lokal servise sunmasıdır. Yani, her eve giden
bakır tellerin oluşturduğu PSTN şebekesi ile IP tabanlı sistem arasında geçiş sağlamaktır.
VoIP Origination Service – VoIP Başlatma Servisi : Sonlandırma servisinin tam tersidir. Yani ses trafiğinin PSTN
şebekeden alınıp IP tabanlı sisteme yollanmasıdır.
Normal
