Ayanis Kalesi Van'ın 35 km. kuzeyinde, Van Gölü'nün doğu kıyısındaki Ağartı Köyü yakınında, 100x400 metre ölçülerinde kayalık bir tepe üzerine kurulmuştur.
Ayanis Kalesi, M.Ö. 685 ve 645 tarihleri arasında Urartu Krallığı'nın başında bulunan kral II. Rusa tarafından inşa edilmiştir. Yapılan arkeolojik değerlendirmeler ve dendrokronolojik çalışmalara göre Ayanis Kalesi M.Ö. 673-72 tarihlerinden hemen sonra yapılmıştır.
Ayanis Kalesi kazıları 1989 yılında başlamıştır. Prof. Dr. Altan Çilingiroğlu başkanlığındaki kazı ekibi İzmir-Ege Üniversitesi'nden Yar. Doç. Dr. Zafer, Yard. Doç. Dr. Eşref Abay, Yard. Doç. Dr. Haluk Sağlamtimur, Dr. Özlem Çevik, Arş.Gör. Aylin Ü. Erdem, Arş.Gör. Atilla Batmaz ve Arş.Gör. Fulya Dedeoğlu'nu; Roma'dan Ingret Reindell ve Prof. Dr. Mirjo Salvini'yi, ve New York Metropolitan Müzesi'nden Dr. Oscar White Muscarella'yı içermektedir. 1997 yılından itibaren NewYork Stony Brook Üniversitesi'nden Prof. Elizabeth Stone ve Boston Üniversitesi'nden Prof. Paul Zimansky de kazı ekibine dahil olmuşlardır. Bu tarihten sonra Ayanis kazıları "Kale "ve "Dış Kent" olmak üzere iki farklı alanda devam etmiştir.
Kale:
Ayanis Kalesi'nde Orta Çağ ve Orta Demir Çağ olmak üzere başlıca iki evre bulunmaktadır. Ele geçen iki adet Bizans sikkesine göre Orta Çağ tabakası M.S. 11. yüzyıla tarihlenmektedir.
Ayanis Kalesi'nin en önemli mimari kalıntılarından bir bölümü , kalenin güney yamacında bulunan sur duvarlarıdır. Söz konusu duvarlar 0.80-0.60 m. ölçülerindeki andezit taş bloklarından inşa edilmiştir. Bu blokların üstündeki üst-yapı kerpiçtir. 100'ün üzerinde bronz ok ucu güney sur duvarının önüne ele geçmiştir. 100 m uzunluğundaki Doğu surlarında 0.50 -0.60 m. boyutlarında kireçtaşı bloklar kullanılmıştır.
Kalenin anıtsal kapısı, sur duvarlarının güneydoğu köşesinde bulunmuştur (Alan V). Kapının genişliği 4 metreye yakındır. Kapı geçidi andezit taş bloklarıyla döşenmiştir. 1993 yılında bulunan demirden yapılmış bir kapı sürgüsü ahşap olan kapı kanatlarını kapatmak için kullanılmış olmalıdır.
Bu alandaki en önemli buluntulardan biri anıtsal kapının önünde ortaya çıkarılan inşa yazıtıdır. Söz konusu yazıt 0.44x0.59x0.18 m. ölçülerinde andezit-taşı üzerine yazılmıştır. 14 satırdan oluşan yazıt kalenin yapımını gerçekleştiren kralın(Argisti oğlu Rusa-II.Rusa) ve kalenin adını da vermektedir ( Eiduru Dağı önündeki Rusahinili).
Kalenin güney-batı tarafında yer alan ve Depo Odaları veya Magazinli Alan(VII No'lu Alan) olarak adlandırılan alanda 115'den fazla pithos ortaya çıkarılmıştır. Buradaki pithosların ağız kenarına yakın kısımlarında çivi yazısı ve hiyeroglifler vardır. Bu tür yazılar pithosların içindeki malzemenin miktarını ve cinsini bildirir. Bu alanda saptanan diğer bir önemli buluntu 2.20 m. uzunluğundaki taş bir kanaldır. Kanal olasılıkla tahıl ve sıvı dağıtımında kullanılmıştır.
Ayanis Kalesi...
Normal
