Bu Pazar sabahının sizin için hiçbir önemi olmayabilir.Muhtemelen iyi bir uyku çektiniz.Elinizde çayınız gazetelere daldınız,pazar keyfi denen şeyi yaşıyorsunuz.Ne mutlu size!Ama birileri hayatlarının belki de en huzursuz gecesinin uykusuzluğuyla yollara düştü bu sabah.Hayallerini ne kadar hak ettikleri ölçülecek bu gün.Bunun farkındalar.Son kez kontrol edildi her şey.Dualarla çıkıldı dışarı.Sokaklar gece aynı kabusu görenlerle doluydu.Gözlerde aynı donukluk…İkide bir akla gelen “bir şey unuttum mu?”sorusu…1 milyon 730 bin 850 genç insan yola çıktı,bir su dökülse bari yollara yollara…Onlar “mini mini birler” diye ilköğretime başlamış bir çocukluktan arta kalanlar…Birden yol bitti.Son durağa geldiler.”Büyüyünce ne olacaksın?” sorusunun son durağı…Büyüdüler ve onlardan “bir şey” olmaları isteniyor.En iyi,en çalışkan,en zeki,en önde,en,en,en…En olmaya programlandılar yıllardır.Rekabet neslinden onlar.Birbirlerini iyi tanırlar.Zekâları,çalışkanlıkları,davranışları başkalarıyla kıyaslandı hep.Fatma’nımın kızı,Ali Bey’in oğlu peşlerindeydi sürekli.Onları geçmeliler.Yükselmeliler,daha yükseğe,en yükseğe…
3-4 yıl oluyor galiba.Daha sınav sonuçları belli olmadan ikisi elenivermişti.Denizli’de iki lise son sınıf öğrencisi,18 yaşlarında iki genç kız başarısızlık korkusuyla intihar etmişi.”ÖSS”ydi değil mi sınavın adı?”Ölüm Seçme Sınavı” da demiş miydik o zamanlar?1 milyon 730 binde iki genç…Ne kadar çoklar değil mi?Kimin umurunda(i)ki…
Başarısızlık korkusuyla kıyılan canlar,başarısızlık giyotininin altına uzanmış başlar,hep kuşkuyla,
hep potansiyel suçlu olarak gözetim altında tutulan ve kırılan genç zihinler,genç bedenler..Kendisi olmak sürecinde özgür bırakılmayan,hep devletin,ailenin,piyasanın standartlarıyla paketlenmek istenenler…
Açık ve fiziksel olması da şart değil;yarışlarda,o paketleme süreçlerinde,girilmesi istenen kalıplarda,başarı terazilerinde,adam olma öğütlerinde hep müthiş bir şiddet var.
Okullarına geldiler,sınıflarını buldular,sıralarına oturdular.Soru kitapçıkları dağıtılırken yıllarca süren eğitim hayatlarının o kitap bile olmayan kitapçığa sıkıştırıldığını gördüler.Salon başkanı soğuk bir sesle uyulması gereken kuralları okurken göz ucuyla rakiplerini süzdüler.Son kontrolleri yapıp zilin çalmasını beklediler.Ve çanlar onlar için çaldı.
Önemi anlatıla anlatıla bitirilemeyen ân buydu işte.Her şey bunun içindi.Yörelerinin,törelerinin, ailelerinin, liselerinin, öğretmenlerinin,gelirlerinin,geçimlerinin,dershane lerinin,dershanesizliklerinin, testlerinin, restlerinin, beslenmelerinin,omuzlarındaki yüklerin tüm eşitsizlikleriyle dalıp…Bu sözde fırsat eşitliği içinde bir gelecek aramaya başladılar.
Sağlık Bakanlığı,sınav öncesi öğrencileri beslenme konusunda uyarmıştı.Bakanlık,”Balık, et, yumurta, fındık,fıstık ve ceviz;uyanık kalma ve enerjinin tamamen kullanılmasını sağlar,beyin hücrelerinin çalışmasında önemli rol oynar.” açıklamasıyla gençlere ve ailelerine muhteşem bir hizmet sunmuştu. Böylelikle birkaç aydır sevgili vatanımızın dört bir yanı pişen et ve balık kokusuyla tütsülenmiş,herkes bir köşeye çekilmiş çıtır çıtır fındık fıstık yiyor,ceviz kırıyordu.Her vatandaşının belli bir miktarda balık-et tüketimini güvence altına alamamış,üstelik alacak güce ve anlayışa sahip olamayan bir devletin sınav öncesi böyle bir bildiri yayınlamasının,o kusturucu tarih kitaplarındaki gülümseten bir ayrıntıdan,Marie Antoinette’in,”ekmek bulamıyorlarsa pasta yesinler” sözünden ne farkı var?
ÖSS’nin eşitçiliği,Sağlık Bakanlığı’nın fındık fıstık eşitçiliği gibi Anotole France’ın çok sevdiğim bir sözünü hatırlatıyor bana.”Hukuk,o muhteşem eşitlikçiliğiyle,köprü altında yatmayı,sokaklarda dilenmeyi ve ekmek çalmayı yoksullara da zenginlere de aynı şekilde yasaklar.”Dünyanın çivisini herkes hissediyor.
Kutucuk savaşlarının en önemlisi başlamış kalemler çekilmişti artık.Kaydırma yapmamaya çalışarak doldurdular o hain kutucukları.Kendileri için doldurdular.Gelecekleri için,dışarıda bekleyen anne-babaları için,öğretmenleri-teyzeleri-amcaları için…Herkes bir şeyler bekliyordu onlardan.Doldurdukça hayalleriyle aralarındaki mesafe daha da azalıyordu.Boş geçen ya da yanlış doldurulan her kutucuk uzaklaştırıyordu istediklerinden.Tam üç saat boyunca kafalarını kaldırmadan oturdular sıcağa bulanmış sınıflarda. Omuzlarındaki yükün ağırlığını hissederek ilerlediler sayfalar arasında.
Ve zil çaldı yeniden.Bitti.Büyük sınav bitti.Kitapçık ve cevap kağıdı verildi.Dışarıda bekleyenlerle kucaklaşıldı.Ama hikâye sonlanmadı henüz.Biten sadece sınavdır ve büyük Pazar devam etmektedir.Kısa süreli bir rahatlamanın ardından “ne yaptım acaba” sorusunun peşine düşülür hemen.Ekranda çalıştıkları dershanedeki sisteme uygun olarak hazırlanmış soruları pek beğenen öğretmenler “fast food” yetiştirdikleri öğrencileri için cevapları vermeye başlar.Çözülen her soruyla hayal kırıklıkları, zafer naraları, gözyaşları,mutluluk çığlıkları sarar evlerin içini.
Bu yeryüzünün en büyük “katliâm”larından biridir.En büyük israflarından,en vahim erozyonlarından, en büyük vurdumduymazlıklarından biridir.Dershane sistemini mutlu kılan ama bir ülkenin tüm eğitim, öğretim, umut ve mutluluk sistemini çürütmüş bir hikâyedir.
Bu arada birkaç ay sonra televizyonlarda boy gösterecek birincilik adaylarımızın replikleri hırslı dershanecileri ve büyükleri tarafından hazırlanmaktadır gizli gizli.”Sınava ….Dershanesi/Dergisi ile hazırlandım. Kazandım…kazandım…kazandım…kazandım…
Birinciler sonsuz özgüvenleriyle ekranlarda boy gösterirken,kaybedenler kazananların hikâyelerini dinlemeye meraklı kalabalığın doldurduğu meydanı sessizce terk eder.
Benim sevgili öğrencilerim,bu sınavda kazanırsanız eğer sakın rüyalar âlemine dalmayın.
Sakın boş yere şişinmeyin.Fırsatlarınızı iyi değerlendirmiş olsanız da kazanamayanların iç dünyasını, koşullarını bir an olsun unutmayın.Yoksa kendinizi dünyanın tepesinde zannedersiniz.Düşerseniz canınız acır.Düşmezseniz acıyan canın ne olduğunu bilmez zalim olursunuz.
Ve hikâyemiz bir başka haziranda,bir başka pazarda yeniden yaşanmak üzere biter.
Yazan: Eşref Ergüzel (okuldaki edebiyat öğretmenlerimizden biri)
23 Ekim 2006 Pazartesi
Haziranda Bir Pazar Günü Hikayesi
Normal
