2. UNIX İŞLETİM SİSTEMİ DOSYA VE DIRECTORY YAPISI
i - UNIX Dosya Sistemi, superblock, Inode tablosu
UNIX 'te tüm disk en az iki dosya sistemi olarak formatlanır. İstendiği taktirde diski ikiden fazla dosya sistemine bölme olanağı da bulunmaktadır. Dosya sisteminin başında
bulunan ilk blok, dosya sistemi ile ilgili bilgileri tutar ve bu bloğa "super block" adı verilir. Super block, dosya sisteminin büyüklüğü, başlangıç ve bitiş adresleri, inode tablosu, boş blok tablosu, data bloklarının başlangıç adresi gibi bilgileri saklayan ve dosya sisteminin sınırlarını belirleyen bloktur. Bir diğer görevi de dosya sisteminin düzgün olarak kalmasını sağlamak, entegrasyonu herhangi bir nedenle bozulduğu zaman da bu bozukluğu giderecek yazılımları çalıştırmaktır. UNIX işletim sisteminde her şey bir dosya olarak bulunmaktadır. Dosyaların isimleri sadece biz insanların daha kolay anlamaları için tutulmaktadır. UNIX bizim kullandığımız dosya isimleri ile ilgilenmez ve dosyalara isimleri ile ulaşmaz. İsim yerine sistemde her yaratılan dosyaya, sadece ona ait bir numara verilir. Bu numaraya "inode" denmektedir. Dosyaya ait tüm işlemler bu inode numarası kullananılarak yapılır. Super block içinde bir bölüm inode tablosu olarak ayrılmıştır. Bu tabloda her dosyanın numarası, sahibinin, grubun isimleri, son erişim, değiştirilme tarihleri, link sayıları tutulmaktadır. Tutulan bir diğer önemli bilgi ise bu dosyanın kullanığı veri bloklarının adresleridir. Görüldüğü gibi inode tablosunda dosyanın adı yoktur. Dosya isimleri directory 'lerde tutulur. Directory 'de
inode numarası ve ona karşılık gelen dosya adı tutulmaktadır. Siz bir dosyanın adını
belirterek herhangi bir işlem yapmak istediğinizde sistem, directory 'den bu dosyanın
adına karşılık gelen inode numarasını bulur ve bundan sonraki tüm işlemleri bu numarayı kullanarak yapar. UNIX işletim sisteminde bilgileri tutan normal dosyalardan başka bir de özel dosyalar bulunmaktadır. Bu dosyalar tüm sistem kaynaklarına ulaşan, daha açık bir ifade ile "device driver" 'lara bilgi yollayan ve oradan gelen bilgileri size aktaran dosyalardır. Bellek, disk, yazıcı gibi tüm sistem kaynakları bu tip dosyalar kullanılarak erişilmektedir.
ii- Directory yapısı
UNIX işletim sisteminin dosya hiyerarşisi ters dönmüş bir ağaç gibidir. Bu ağacın en üstte yer alan kısmına kök (root) adı verilir ve / işareti ile gösterilir. Bu ad sistem tarafından verilir ve daha sonra değiştirme olanağı yoktur. Onun dışında kullanıcılar kendi yarattıkları directory 'lere legal olmak şartı ile istedikleri isimleri verebilirler. Bir directory adının legal olabilmesi için , 14 harften kısa olması , içerinde özel karakterleri barındırmaması ve aynı daldan çıkan aynı adda başka bir directory'nin olmaması gerekmektedir. Bu directory yapısına ek olarak UNIX işletim sistemi bir dosyanın birden fazla kullanıcı tarafından kullanılmasını da çeşitli yöntemlerle sağlar.Bu yöntemlerin bir tanesi de link (bağ) lerdir. Link programı sayesinde bir dosya aslında sadece bir directory'nin içinde olmasına rağmen birden fazla directory'de bulunuyormuş gibi işlem görür.
3. SCO OpenServer 5.0’ın yüklenmesi
Gerekli olan donanım özellikleri
SCO OpenServer 5.0’ın kurulabilmesi için gerekli olan donanım özelliklerinin başında 386, 486 ya da Pentium merkezi işlemcili, ISA, EISA, PCI ya da MCA yapılı bir bilgisayar gelir. Gerekli olan RAM miktarı 12 MB, disk üzerinde gerekli olan boş yer mitarı da 225 MB’dır.
Sistemin kurulabilmesi ve sorunsuz çalışabilmesi için desteklenen donanımlar (kontrol kartları, network kartları ve akla gelebilecek diğer donanım ürünleri) SCO Hardware Compatibility Handbook (SCO Donanım Uyumluluğu Elkitabı) içinde bulunmaktadır. Kurulum yapımadan önce donanımın desteklenip desteklenmediğini öğrenmek için bu kaynağa başvurulmalıdır.
Kullanıcı sayısına göre gerekli olan donanım değişiklikleri
Sistemi kullanacak kullanıcı sayısına bağımlı olarak yukarıda belirtilen bellek ve disk büyüklüklerini arttırmak gerekmektedir. Sisteme işletim sistemi dışında eklenecek her yazılım sistemde bir disk alanı kaplayacak ve çalışması için de başlangıç olarak belirtilen 12 MB. 'den daha fazla belleğe gereksinim duyacaktır. Bellek ve disk gereksinimleri kullanılacak olan yazılıma göre değişmektedir. Bir sistem planlanlanırken kullanılacak yazılımların gereksinim duyduğu disk ve bellek büyüklüklerini öğrenmek düzgün bir sistem kurabilmek için gereklidir. Eklenecek yazılımları kaç kişinin kullanacağı da göz önünde bulundurulmalıdır. Kullanılacak yazılımlar genellikle her kullanıcı için gerekli olan ek bellek gereksinimin belirtirler. Bunun belirtilmediği durumlarda ise kullanıcı başına en az 1 MB belleği, ana hizmet ünitesine eklemek gereklidir.
Değişik donanımlar ile yapılacak yüklemede, bilinmmesi gerekenler
Eğer mevcut bir SCSI CDROM’unuz yoksa bu bazen sorun olabilir. SCO OpenServer 5.0 ATAPI CDROM’lar ile install edilebilmesine rağmen bazı CDROM’larda sorun çıkartmaktadır. ATAPI CDROM kullanmak için Boot disketi takılıp “Boot” yazısı ekranda belirdiği noktada enter’a basıp devam etmek yerine şu satır yazılır:
Boot
: defbootstr ahslink=ATAPI
Eğer AHS 5.2’nin BTLD disketi kullanılıyorsa, ATAPI CDROM desteği için “ATAPI” yerine “wd” driver’ı link edilir.
Enter’a basıldıktan sonra boot disketinden okuma normal şekliyle devam eder, ve bir süre sonra sizden ATAPI CDROM’u tanıyabilmesi için gereken sürücülerin bulunduğu BTLD disketini ister. Bu disket takılıp enter’a basıldığında ekstra bir sürücü yükler ve bunu o an mevcut olan sürücü ile değiştirmeyi isteyip istemediğiniz sorulur. Bu soru enter ile geçildikten sonra tekrar boot disketi istenir ve kurulum aşağıda anlatılacağı şekilde devam eder.
Sistemin yüklenmesi
Yukarıda anlatılan kontroller yapıldıktan ve disketler hazırlandıktan sonra kurulum aşamasına geçilebilir. CD’nizi CDROM’unuz içine koyup, ilk disket ile SCO’nun “Boot” promptunu alıp gerekli bağlantılar (link) gerçekleştirildikten sonra ilk olarak mavi bir ekran gelir. Bu ekranda birkaç uyarı ve enter’a basarak geçilmesi beklenen bir “Continue” yazısı vardır.
Enter’a basılıp ilk ekran geçildikten sonra ikinci ekranda hangi media’dan kurulum yapacağınız sorulur. Burada ara tuşu ile seçenekler görülüp, ok tuşları ile seçim yapılıp enter tuşu ile onaylanır. Seçilecek media SCSI CDROM ve de sistemde takılı olan CDROM’unuza uygun olan host adaptörü, ID ve diğer seçilmesi gerekenler seçilip “Continue” ile devam edilir.
Sistem gerekli yüklemeleri yapabilmek için size CD’nizin driver içinde olup olmadığını sorar, ve bu sorular “Ok”’I seçerek, kısaca enter’a basarak geçilir.
Gelen bir sonraki ekran klavyeniz ile ilgilidir. Burada yapılabilecek en iyi seçim zaten seçilmiş olan “US English”’dir. Klavye tipiniz listelenenlerden biri değilse, mesela Türkçe Q ise, bu seçenek seçilir ve devam edilir (“Accept above choices”).
Takip eden ekranda, kullanıcı lisans numaranızı girmeniz gereklidir. Bu lisans numarası SCO OpenServer 5.0 paketinde mevcuttur ve sadece size aittir.
Lisans numarasını (License Number) ve lisans kodunu (License Code) doğru girmeden bir sonraki ekrana geçmenize izin verilmez.
Lisans bilgilerinize göre, bir sonraki ekranda kurulum şekli görüntülenir. Biz burda “Fresh” (taze) kurulumdan bahsedeceğiz (Daha önce sistemde SCO olsun-olmasın sisteme yapılabilecek olan kurulum şekli).
Bir sonraki ekranda, sistemle ilgili bazı bilgiler girilir. Sistemin ismi, içinde bulunduğu domain ismi, güvenlik derecesi ve makinenin bulunduğu yerin içinde olduğu zaman dilimi. İlk ikisi text olarak girilebilecek bilgidir. Güvenlik derecesi dört seçeneklidir. Düşük, geleneksel, geliştirilmiş ve yüksek güvenlik dereceleri. Sistemin hiçbir dış bağlantısı olmadığı durumlar dışında düşük güvenlik derecesi tavsiye edilmez. Bazı durumlarda için ise, SCO’nun geliştirilmiş ve yüksek güvenlik seçenekleri mevcuttur. Bu güvenlik derecelerinde şifre dosyasının gizlenme şekli diğerlerinden farklıdır ve kullanıcılar bazı zaman aralıklarında şifre değiştirmeye zorlanırlar, ve şifrelerinin içinde rakam, büyük harf…vb bulunması mecburidir. Bu derece yüksek güvenlik gerekmeyen yerlere “traditional” yani geleneksel güvenlik derecesi tavsiye edilir, yeterlidir.
Zaman dilimi seçiminde ise, Türkiye için, 4. Seçenek (Eastern Standard.Summer Time) üstünde ara tuşuna basıldığında gelen üç seçenekli ekrandan ilki üzerinde (Geographical Area) üstünde ara tuşuna basılır, “Other” seçeneği seçilir.İkinci seçenek olan “Time Zone” kısmında ise “Manually select” seçeneği seçilir, enter’a basılır.
Bu noktada yeni bir ekran gelir. Bu ekran da üç seçeneklidir. İlk seçeneğe Türkiye girilir. İkinci seçenekte “East” seçilir. Ve son seçeneğe de rakam ile “2” girilir. Seçilenler iki defa “Accept the above choices” seçilerek kabul edilir ve ilk menüye dönülür. Bu ekranda yapılması gerekenler bitmiştir ve tekrar “Accept the above choices” seçilerek bir sonraki ekrana geçilir.
İşletim Sistemleri hakkında bilgi 1
Normal
