Eski Van Evleri Yok Olurken, Tek Tescilli Tarihi Ev Olan Vali Tahir Paşa Konağı da Restore Edilmeyi Bekliyor
Van’da eski konaklar bir bir yıkılırken, Kültür Turizm Müdürlüğü tarafından tarihi niteliği tescilli olan ve ilim irfan yuvası olarak bilinen Vali Tahir Paşa Konağı da yıkılmaya yüz tuttu. Konak restore edilmezse, diğer konaklar gibi tarih sahnesinden sessizce çekilme tehlikesiyle karşı karşıya bulunuyor.
Van’da önceki yıllarda mevcut olan tarihi Van evleri teker teker yıkılırken, günümüzde bu evlerden sadece 6’sı ayakta kalabildi. Ayakta kalan tarihi evlerden de sadece Vali Tahir Paşa Konağı, Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nün envanterinde tarihi ev olarak tescil edilmiş durumda.
Van’ın geleneksel mimarisinin günümüze taşınmasında önemli unsurlardan olan tarihi evler, ilgisizlik ve restorasyon yapılmadığından dolayı tahrip olmuş durumda. Temel malzemesi kerpiç ve ayrılmaz parçası ise tandır olan bu evlerin en önemli özelliği ise yazın serin, kışın sıcak olması.
Van Kalesi’nin güneyinde bulunan eski Van evlerinden tamamı tahrip olmuş. Kale’nin güneyinde bulunan Van şehri, çarşıları, sokakları, mahalleleri, han, hamam, taş döşeli caddeleri yanında Van evleri ile Osmanlı kentlerinin tipik özelliklerini taşıyor.
Van Kültür ve Turizm Müdürü İzzet Kütükoğlu, eski Van evlerinden 6 tane kaldığını dile getirerek, bu evlerden sadece eski kale yolu üzerinde bulunan Vali Tahir Paşa Konağı’ın tescilli olduğunu söyledi. Bugüne kadar eski Van evlerinde herhangi bir restorasyon çalışması yapmadıklarını kaydeden Kütükoğlu, “Eski Van evlerini özel mülkiyet olmasından dolayı istimlak edemiyoruz. Şahıslar da bu eski evleri yapamayınca yok oluyor. Bize verilseydi, valilik öncülüğünde restorasyan çalışmaları için proje hazırlayabilirdik.” dedi.
Eski Van evlerinin tek katlı, çift katlı cumbasız, çift katlı cumbalı ve özel evler olarak 4 şekilde inşa edildiğini ifade eden Kütükoğlu, “Her evin vazgeçilmez özelliği olan tandır evi ile birlikte evlerden ayrı bahçe içinde ya da bitişik bir biçimde ahırı bulunurdu. Evlerde topraktan yapılan kerpiç, su basmanında kesme veya moloz taş, örtü sisteminde döşeme, mertek ve düz dam kullanılmış.” dedi.
Eski Van evleri, okul olarak kullanılıyor
Van Kale Yolu üzerinde Abdurrahim Arvas’a ait eski Van evini yıllarca mahallelinin eğitim yuvası olarak kullanıldığı ortaya çıktı. 2 katlı çift daire şeklinde yapılan evin kapıları Osmanlı dönemine ait figürlerle donatılmış. Ne zaman yapıldığı tam olarak bilinmeyen ev ayakta kalırken, uzun yıllar eğitim yuvası olarak kullanıldığı kapılar üzerinde yazılan yazılarla belli oluyor.
Eski Van evlerinin ilim yuvası olarak kullanılmasının önemine de değinen Van Kültür Turizm Müdürü Kütükoğlu, dönemin eğitim ve öğretimine büyük katkısı olan bu evlerin yok olup gitmesine üzüldüklerini söylüyor.
Emin Paşa Mahallesi’nde yok olan Vali Tahir Paşa Konağı ise harabe haline dönmüş. Emin Paşa Mahallesi’nde doğup büyüdüğünü anlatan Halis Gürsoy (70), o günlere ait bir anısını şöyle anlatıyor: “Bediüzzaman Said Nursi, Tahir Paşa’nın davetlisi olarak Van’a gelmişti. Konakta he zaman sohbetler düzenlenirdi. Herkes birbirine büyük saygı gösterirdi. Uzun zaman Tahir Paşa’nın konağında kalan Bediüzzaman hazretlerini Tahir Paşa ve biz çok severdik.” Bediüzzaman hazretlerinin konağı adeta bir cennet köşesi haline getirdiğini anlatan Halis Gürsoy, “Konakta yüksek ilim meclisleri kurulur, sohbetler tertip edilirdi.” diyor.
Tarihi Van Evleri
Normal
