Estonya'daki online parlamento seçimlerinden İngiltere'de kortlarda kadın-erkek eşitliğine, buzların erimesiyle oluşan kutup geçitlerinden taksici kız kardeşlere, yeni keşfedilen gezegenden kemik iliğinden üretilen sperme 2007'de dünya birçok ilke tanık oldu.
ÇİN YAPIMI "YILDIZ SAVAŞLARI"
Reagan döneminde 'Yıldız Savaşları' projesi kapsamında 1985'te gerçekleştirilen son testten yıllar sonra, 12 Ocak 2007'de Çin de ilk kez kendi anti-uydu silah testini başarıyla tamamladı. Bu, teorik olarak Çin'in Amerikan casus uçaklarını vurabileceği anlamına geliyor. Bush yönetiminin bu tür testlerin yasaklanması konusunda ayak dirediğine dikkat çeken uzmanlar, Çin'in bu testinin uzayda silahlanma konusunda daha iyi bir uluslararası düzenleme yapılması yolunda tetikleyici olacağı görüşünde. Nitekim New York Times'a konuşan ABD Dış İlişkiler Konseyi Başkan Yardımcısı ve Araştırma Direktörü Gary Samore da, bu manevranın "Uzayın silahlandırılmaması konusunda ABD'nin müzakere masasına oturması için baskı oluşturacağını" söyledi.
KORTTA EŞİTLİK
Wimbledon Tenis Turnuvası'nın resmi haklarının sahibi olan All England Club, 22 Şubat 2007'de ilk kez kadın ve erkek bütün Wimbledon oyuncularının eşit para ödülü alacağını açıkladı. Bu tarihe kadar kadınların aldığı para ödülü erkeklerden daha azdı. Örneğin; 1968'deki tek bayanlar şampiyonasında Billie Jean King 17 bin 950 dolar kazanırken erkekler şampiyonu Ron Laver 47 bin 862 dolar kazanmıştı. 2006'daysa şampiyonlardan Amelie Mauresmo'nun ödülü 1,16 milyon dolarken, Roger Federer'inki 1,2 milyon dolardı. Bu yıl Federer de Venus Williams da aynı para ödülünü alarak, 1,4'er milyon doları evlerine götürdü. Böylece Wimbledon; Grand Slam turnuvalarını oluşturan Avustralya Açık, Fransız Açık ve Amerika Açık'tan sonra eşit para ödülü veren son turnuva oldu. Zaten Venus Williams, Wimbledon organizatörlerini bu tutarsızlığın giderilmesi konusunda uyarıyordu. ABD'de yayımlanan Christian Science Monitor Gazetesi'nin haberine göre Williams, 2006'da Wimbledon organizatörlerine "Eşitlik için savaşmaya gönüllü olduğumuzu göstererek dünya çapında kadınları güçlendirmek istiyoruz" demişti.
BİR "KLİK"LE PARLAMENTO SEÇİMİ
2007 Şubat'ında Estonyalılar dünyada ilk kez bir parlamento seçimine internet yoluyla katılan halk oldu. Oy verenlerin yüzde üçünden fazlası (30 bin kişi) oylarını on-line kullandı. Seçimi ucu ucuna kazanan Reform Partisi'nin lideri Başbakan Andrus Ansip de onlardan biriydi. Halkın yüzde 90'ı gibi onun da kart okuyucu ve Pin koduyla birlikte oylamanın yapıldığı güvenli web sitesine erişebileceği bir elektronik kimlik kartı vardı.
10 bin Estonyalı, yetkililerin hacker'lara karşı güvenli olduğunu açıkladığı on-line oylama sistemini ilk kez 2005'te, belediye seçimlerinde denemişlerdi.
ÇİN SOSYALİZMİNDE ÇATLAK!
Çin Ulusal Halk Kongresi'nin 16 Mart 2007'deki yıllık toplantısında bir ilk yaşandı ve sosyalizmin ana doktrinlerinden biri olan özel mülkiyetin ortadan kaldırılması prensibine karşın, özel mülkiyeti koruyan bir yasa geçirildi. Bu, Çin'in sağlam sosyalist kökleriyle ilgili tartışmaları da gündeme getirdi. Yasanın -çoğu varlıklı olan- destekçileri, bu girişimin toprak, ev ve iş alanında alım- satımın daha güvenli ve düzenli hale gelmesinde bir aşama olduğu görüşünde. Bu görüşü paylaşmayan binlerce kişiyse, bu yasanın özel sektörün ülkenin milli gelirinin üçte ikisini oluşturduğu ülkede zengin-fakir uçurumunu daha da derinleştireceği ve holdinglerin kayıt dışı yollardan para kazanmasını yasal hale getireceği gerekçesiyle imza kampanyası başlattı.
ÇOK YAKINDA ERKEKLER GEREKSİZ OLACAK!
İngiliz araştırmacılar Nisan 2007'de, dünyada ilk kez insanın kemik iliğinden sperm hücresi ürettiklerini açıkladı. Bilim adamları yaptıkları açıklamada bu yöntemin kısır erkekler, hatta gerektiğinde kadınlar tarafından ihtiyaç duydukları spermleri yaratmak için kullanılabileceğini belirttiler.
Geçen yıl da fare kök hücresinden türetilen spermle döllenen yumurtalardan bir yavru fare dünyaya gelmiş fakat sperm tam olarak olgunlaşmamış olduğundan gelişme sorunları yaşayan yavru çok küçükken ölmüştü. Uzmanlar ilikten geliştirilen insan sperm hücreleri konusunda henüz alınacak çok yol olduğunu belirtiyor. Newcastle Üniversitesi'nde araştırmayı yürüten grubun lideri Prof. Karim Nayernia'ya göre, tam anlamıyla işlevsel insan sperm hücrelerini üretmek üç-beş yıl alacak.
"GERÇEK SANAL" TARTIŞMA
ABD'nin Demokrat başkan adayları 23 Nisan 2007'de dünyada ilk kez "YouTube tartışması"na katıldılar. Amatör olarak kaydedilen görüntüler eşliğinde sanal ortamda soru soranların sayısı 2 bini buldu. Adaylar bu sorulardan 30'unu CNN'de katıldıkları programda yanıtladılar. Görüntülerden en akılda kalanlar; elinde yarı otomatik bir tüfekle silah hakları konusunda konuşan biri, gitar çalıp vergilerle ilgili şarkı söyleyen bir başkası ve küresel ısınmayla ilgili soru soran animasyon bir kardan adam oldu.
Görünürde adayların kendilerine yöneltilen sorular hakkında spontan bir şekilde konuşmalarını sağlamak için tasarlanan bu format, birçokları tarafından bir pazarlama hilesi olarak nitelendirildi. Cumhuriyetçi başkan adayı Mitt Romney da, Manchester Liderler Birliği'nde yaptığı konuşmada "Bence başkanlık bir kardan adamdan gelen soruya yanıt vermekten daha yüksek seviyede olmalıdır" dedi.
KARDEŞ GEZEGEN BULUNDU
24 Nisan 2007'de, uluslararası astronomlar ekibi güneş sisteminin dışında Gliese 581c adı verilen bir gezegen keşfedildiğini açıkladı. Gezegen adını Gliese 581 adlı bir "kırmızı cüce" yıldızından alıyor. Dünya'ya en çok benzeyen gezegen olarak kabul edilen ve ondan yüzde 50 daha büyük, 5 kez daha ağır olan Gliese 581c'in Dünya'yla aynı ısı kuşağında bulunması, yeni gezegende su ve hayat olabileceğini tartışmalarını da gündeme getirdi. Hemen çantalarınızı toplamayın çünkü bilim adamları dünyadan 120 trilyon mil ya da 20.5 ışık yılı uzaklıktaki bu gezegene bir insan ömrü sürecinde nasıl gidileceğini bilmiyor hâlâ.
MEXICO CITY KİLİSEYE MEYDAN OKUYOR!
Mexico City Yasama Meclisi, 24 Nisan'da hamileliğin ilk üç ayında kürtaj hakkını onayladı. Porto Riko ve Küba'nın ardından Latin Amerika'da bu uygulamaya geçen en büyük yönetim birimi olan Mexico City'de bu yıla kadar kürtaja sadece tecavüz sonucu oluşan hamileliklerde ya da kadının hayatını kurtarmak için zorunluysa izin veriliyordu. Kürtajın yasallaşması, ülkeyi keskin biçimde ikiye böldü. Binlerce yasa taraftarının coşkulu destek gösterilerine karşılık kürtaj karşıtı binlerce gösterici de başkentte protesto gösterileri yaptı. Yürüyüşlere Katolik liderler de katıldı. Meclis üyelerinden ve yasanın temel destekçisi sosyal demokrat Jorge Diaz Cuervo, New York Times'a yaptığı açıklamada "Bir kilisenin inançlarını insanların tamamına empoze etmek için hiçbir neden yok" dedi.
İRANLI KADINLAR BAŞROLDE
İran devlet televizyonunda Nisan'da gösterilmeye başlanan "Zero Degree Turn" (Sıfır Derece Dönüş) isimli dizide Devrim'den bu yana İranlı kadınlar ilk kez peçesiz ve çarşafsız olarak ekranlarda göründü. Çekimleri Paris ve Tahran'da gerçekleştirilen dizide rol alan aktrisler, İkinci Dünya Savaşı sırasındaki soykırım sırasında Fransa'da yaşayan ve çoğu Yahudi olan kadınları canlandırdı. Devlet Başkanı Mahmud Ahmedinejad'ın soykırımı reddettiği hatırlanacak olursa, Fransa'daki İran Büyükelçiliği'nde Naziler'den kaçan Yahudiler'e İran pasaportu dağıtan Habib'in hikâyesini anlatan ve çok sayıda izleyiciye ulaşan dizi, İran'ın anti-semitik imajını silme çabası olarak değerlendiriliyor.
HİNTÇE'DE "DİSNEY" NASIL DENİR?
Walt Disney yapım şirketi, Hollywood'dan yılda 1 milyar daha fazla bilet satan Bollywood'la işbirliği yapacağını açıkladı. 12 Haziran'da yapılan açıklamada, Disney ve Hindistan'ın önde gelen yapım şirketlerinden Yash Raj Films, Güney Asya ve Ortadoğu'daki Bollywood izleyicilerine yönelik bir animasyon yapacaklarını ilan ettiler. Bu, Disney'in Bollywood'la ilk işbirliği ama uluslararası izleyicilere yönelik ikinci film girişimi. İlki, İkinci Dünya Savaşı döneminde geçen "Saludos Amigos"du ve ABD hükümeti tarafından ülkenin Latin Amerika'daki imajını güçlendirme misyonunu taşıyordu. 2008'de Hint, Tamil ve Telegu dillerinde vizyona girecek olan yeni film "Roaside Romeo", Bombay'ın sokaklarında başıboş bırakılmış zengin bir köpeğin hikâyesini anlatıyor. Bollywood oyuncularının seslendireceği filmde Bollywood'un gösterişi, cazibesi, şarkı ve dansları yer alacak. Disney Stüdyoları Başkanı Richard Cook, India's Economic Times'a yaptığı açıklamada "Disney'in Bollywood'la gerçek aksiyon filmleri alanında da işbirliği"ne gidebileceğini söyledi.
MISIR'DA "KADIN SÜNNETİ" SONA ERİYOR
28 Haziran'da Mısır Sağlık Bakanı, kadın sünneti olarak bilinen ve klitorise yapılan müdahaleye tam bir yasak getirildiğini ve bu uygulamayı yapanlara ceza uygulanacağını açıkladı. Dünyada bu uygulamaya maruz kalan kadınların yarısı Mısır ve Etiyopya'da yaşarken, Dünya Sağlık Örgütü 15- 49 yaşları arasındaki Mısırlı genç kız ve kadınların yüzde 97'sine "kadın sünneti" yapıldığını açıkladı. Hem Müslüman hem de Hıristiyanlar'a yapılan bu uygulamanın ne Kuran'da ne de İncil'de yeri var. Yasak, 12 yaşındaki bir kızın Mısır'daki bir klinikte geçirdiği operasyon sırasında ölmesiyle gündeme geldi. 1996'da çıkarılan ve tıp doktorlarının bu uygulamayı gerçekleştirmesine izin veren yasayı da ortadan kaldıran yeni düzenlemenin, özellikle kırsal kesimde benimsenmesinin zaman alacağı söyleniyor.
VATİKAN "YEŞİL"E GİDİYOR
Vatikan dünyanın ilk "karbon eşitleyen" yani yarattığı hava kirliliği kadar temiz hava sağlayacak bir ortam yaratan ülke olma yolunda adım atarak, 5 Temmuz'da sera gazı salımını azaltmak için Macaristan'da bir "Vatikan İklim Ormanı" oluşturulacağını duyurdu. Yeni orman, Vatikan'dan 2007'de salınan düzeyde karbondioksiti emecek kapasitede olacak. Açıklamanın yapıldığı törende konuşan Kardinal Paul Poupard, çevreyi korumanın dini bir ödev olduğunu vurguladı ve "Tanrı dünyayı yarattı ve insanları dünyanın daha bereketli olması için gardiyan olarak atadı" dedi. Vatikan'ın mühendisleri Haziran'da da Papa VI. oditoryumunun beton çatısının güneş enerjisi panelleriyle kaplanabileceğini açıklamıştı.
OLUŞAN KUZEYBATI GEÇİDİ KİMİN?
Küresel ısınma sonucu Kuzey Kutbu'nda yeni bir geçit oluştu. Gemilerin geçişini engelleyen ve sadece büyük buzkıranların açabileceği kalın buz tabakası erimeye devam ederken, bilim adamları Ağustos'ta Kutup Denizi'ni Atlantik ve Pasifik okyanuslarına bağlayan Kuzeybatı Geçidi'nin tarihte ilk kez bütün gemilere açıldığını ilan etti. Kanada yeni "suların" kendisine ait olduğunu iddia ederken, birçok ülke Avrupa ve Asya arasındaki seyahatlerin süresini kısaltacak bu geçide giriş hakkı istiyor.
JAKARTA'DA OYLAR DEMOKRASİ İÇİN
8 Ağustos'ta dünyanın en büyük Müslüman nüfusa sahip ülkesi Endonezya'nın başkenti Jakarta'da demokratik gelenekleri güçlendirmek için yürütülen ulusal programın bir parçası olarak ilk kez valilik seçimleri yapıldı. 12 milyonluk şehirde kullanılan milyonlarca oy; tutucu Müslüman partinin desteklediği eski Emniyet Müdür Yardımcısı Adang Daradjatun'a karşı Fauzi Bowo'nun vali seçilmesini sağladı. Jakarta'da 2004'te de ilk demokratik devlet başkanlığı seçimi yapılmıştı. Endonezya'nın 18 bin ada ve 220 milyon kişiyi kapsayan bazı bölgelerinde şeriat kanunları uygulanıyor olsa da, ülke ılımlı İslam yolunu izliyor; ABD ve diğer Batılı ülkeler tarafından da İslam ve demokrasinin bir aradayaşarlığına bir örnek teşkil ettiği için destekleniyor.
2007'de Dünyaya damgasını vuran ilkler...
Normal
