Pataslar sadece hızlı koşmakla kalmıyor; hızlı yiyor, hızlı yürüyor -ve bazıları da hızlı ölüyor. Çiftliğe uygun olmayan kurak ortamlarda...
Dergide okuyacağınız ilginç öyküye dair ipuçlarını bu alıntıda bulabilirsiniz.
Patas maymunlarına yaklaşmak çok zor; insan gördükleri anda kaçıyorlar. Saatte 55 km. hız yapan bu uzun bacaklı maymunlar, 1992'de Kenya'ya gelen primatolog Lynne Isbell'i de kolayca atlattılar. Isbell, “At üstünde ya da bisikletle onlara yetişebileceğimi düşündüm ama ağaçlar yolumu kesti” diyor. Altı ay yaya olarak sürdürdüğü ısrarlı takibin sonunda Isbell, nihayet Laikipia Platosu'nda yaşayan bir patas sürüsüne birkaç metre yaklaşmayı başardı. Böylece on yıl sürecek olan bu zorlu görev; az bilinen bir tür olan Erythrocebus patas 'lar üzerine aralıksız devam edilen en uzun süreli alan araştırması başladı.
Pataslar, Eskidünya maymunları arasında en erken yaşta üreyenler. Dişiler 2,5 yaşında cinsel olgunluğa erişiyor ve üç yaşında da doğum yapıyor. Yavrular henüz altı aylıkken tek başlarına hayatta kalabilseler de bir yaşına dek süt emmeye devam ediyor. Bu arada anneler çiftleşiyor ve her yıl yeniden doğum yapıyor. Yani bir patas gebeyken aynı zamanda hem bebeğini emzirip hem de genç yavrusuna göz kulak olabiliyor.
Anne pataslar kimi zaman çok özenli kimi zamansa fazla rahat oluyor” diyor Isbell. Çok küçük yavruları başka dişilere teslim ediyor ve yiyecek aramaya gidiyorlar. Ancak davetsiz bir dişi bir yavruya çok yaklaşırsa, anne ağzını açıyor ve “uzak dur” anlamına gelen sessiz bir tehdit savuruyor.
Isbell'in araştırması boyunca sosyal düzen yalnızca bir kez ciddi anlamda kötüye gitti. 2000'de doğan sekiz yavrudan üçü, onları çalan dişiler tarafından beceriksizce taşınırken öldü. Bu, doğumların az, bebek ölümleri ve hastalıkların ise çok olduğu; yavruların nadir bulunup belki de kıskanıldığı bir dönemin ardından yaşandı.
Esaret altındaki pataslar 20 yıldan fazla yaşasalar da Isbell'in sürüsündeki erişkin dişilerin ortalama yaşam süresi dört yıldı; her yıl dörtte biri ölüyordu ki bu çok yüksek bir oran. Isbell, “Genç yaşta üremeleri çok önemli” diyor. “Ölenlerin yerini doldurmak zorundalar.
Pataslar, Laikipia'nın sıcaktan kavrulan çiftliklerindeki sığır yalaklarından içtikleri suyla gelişip büyüyor. Platonun kıraç toprakları, Isbell'in araştırdığı patas alttürlerinin ana besin kaynağı ve barınağı olan akasya ormanlarının yetişmesine olanak sağlıyor. Maymunlar, ağaçların kabuklarından sızan zamk ve şişkin dikenlerinde yaşayan karıncalar ile savanlardan topladıkları böceklerle besleniyorlar.
Pataslar ve yavruları her gece farklı bir ağaçta tek başlarına uyuyor. Bu, onların yırtıcılardan korunmasını sağlayabiliyor.
Pataslar yiyecek ararken kendi boyutlarındaki diğer primatlara oranla çok daha geniş yayılım alanlarında (yaklaşık 4000 hektar) çok daha fazla (günde yaklaşık altı km) yol kat ediyor. Boyutları erkeklerin yaklaşık yarısı kadar olan ortalama beş kilogram ağırlığındaki erişkin dişiler, genellikle 20 dişi ve onların yavruları ile koruyucu görev üstlenen bir erkekten oluşan sürüyü yönlendiriyor. Isbell'in incelediği sürüde, en yüksek olduğu dönemde 51 olan maymun sayısı yediye düştü; sürü şimdilerde komşu bir sürüyle birleşiyor.
Laikipia'da 300–500 patas barınıyor –bu, büyük olasılıkla Kenya'daki en geniş popülasyon. Ancak insan nüfusu artıkça akasyalar yok olabilir. Doğadaki değişimlere karşı zayıflıkları düşünüldüğünde, patasların insanlardan kaynaklanan yeni tehditlere gücü yetmeyebilir.
KenYa'nıN paTas maYmuNlarI
değişik bi tür 
güzel paylaşım 
Normal
